Page 18 - Kimya 11 | 1.Ünite

Modern Atom Teorisi
Oksijen atomunun elektron diziliminin gösterimi aşağıdaki gibi
olmalıdır.
2
2
O: 1s 2s 2p 4
8

1s 2 2s 2 2p 4 1s 2 2s 2 2p 4

PAULİ İLKESİ
Pauli İlkesi, bir atomda bulunan iki elektronun da 4 kuantum sayı-
sının aynı olamayacağını belirtir. Çünkü 4 kuantum sayısının aynı ol-
ması tek bir elektronu ifade eder. Başka bir ifadeyle n, ℓ, m değerleri
ℓ
aynı olsa bile m değeri farklı olmalıdır. Bir orbitalde en fazla iki elekt-
s
ron bulunur ve bu iki elektronun kendi eksenleri etrafında dönme ha-
reketleri (spinleri) zıt yönlüdür. Örneğin helyum elementinin iki elekt-
ronu bulunur. Bu iki elektron n=1, ℓ=0, m =0 değerine sahiptir. Ancak
ℓ
1
m değerleri eşit olamaz. Bu nedenle elektronun biri m =+ 2 diğe-
s
s
1
ri m =- 2 değerine sahiptir. Bu kurala göre aşağıdaki gösterimlerden
s
birincisi doğru, ikincisi yanlıştır.
2 2
He: 1s He: 1s
2 2
2 2
1s 1s
AUFBAU KURALI
Atomdaki elektronlar orbitallere Aufbau Kuralıʼna göre doldurulur.
“Aufbauˮ kelimesi Almancada inşa veya bina anlamına gelir. Nasıl ki bir
inşaata temelden başlanarak üst katlara çıkılıyorsa bir atomun çevre-
sindeki elektronlar da orbitallere düşük enerjili orbitalden başlanarak
yerleştirilir. Orbitallere elektronların doğru şekilde yerleştirilmesi dü-
şük enerjili orbitalden yüksek enerjili orbitale doğru olur.

Pauli İlkesi ve Hund Kuralıʼnı içeren Aufbau Kuralı, elektronların
atom çekirdeği çevresinde enerji düzeylerine ve orbitallere doldurma
sırasını belirleyen basit kurallardır. Elektronlar, temel hâlde en düşük
enerjiye sahip orbitalden başlayarak sıra ile en yüksek enerjili orbitale
doğru doldurulur.
• Pauli İlkesiʼne göre bir orbital en fazla 2 elektron alabilir.
• Elektronlar Hund Kuralıʼna göre orbitallere doldurulur.
Aufbau kuralının da istisnaları bulunmaktadır. Yarı dolu veya tam
dolu d ve f orbitalleri atoma kararlılık kazandırdığından bu kurala uy-

maz. Örneğin Aufbau Kuralıʼna göre Crʼun elektron dizilimi,
6
2
2
6
2
2
Cr: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4
24
şeklinde olması beklenirken Crʼun bu kurala uymadığı ve elektron dizi-
liminin aşağıdaki şekilde olduğu görülür.
6
1
6
2
2
2
Cr : 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 5
24
Cr dışında bu kurala uymayan başka atomlar da vardır. Bu atom-
lar dışındaki atomların elektron dizilimi yazılırken Hund Kuralı, Pauli
İlkesi ve Aufbau Kuralıʼna uyulması gerekir.
34