Page 13 - Kimya 12 | 1.Ünite

 1. BÖLÜM: INDIRGENME-YÜKSELTGENME TEPKIMELERINDE ELEKTRIK AKIMI

Daniell pilinde,

2+
2+
Zn(k) + Cu (suda) Zn (suda) + Cu(k)
tepkimesi dışarıdan bir etki olmadan kendiliğinden gerçekleşmektedir.

Daniell pilinde olduğu gibi bulunduğu şartlarda kendiliğinden gerçek-
leşen tepkimelere istemli tepkime, kendiliğinden gerçekleşmeyen
tepkimelere istemsiz tepkime denir.

Istemli tepkimeler sadece tepkimenin başlaması için enerjiye ihtiyaç
duyarken tepkimenin devam etmesi için enerjiye ihtiyaç duymaz.
Ancak istemsiz tepkimeler hem tepkimenin başlaması hem de tepki-
menin devam edebilmesi için enerjiye ihtiyaç duyar.

Örneğin hidrojen ve oksijen gazları bir araya geldiğinde bir kıvılcım
yardımıyla istemli bir tepkime gerçekleşir ve su oluşur. Tepkime baş-
ladıktan sonra herhangi bir enerjiye ihtiyaç duymadan yanma olayı
(redoks tepkimesi) devam eder.

H (g) + 1 O (g) H O(s) + enerji
2
2
2
2
Fakat bu tepkimenin tersi yani suyun elementlerine ayrıştırılması istem-
siz bir tepkimedir.
H O(s) + enerji H (g) + 1 O (g)
2
2
2
2
Bu tepkimenin gerçekleşmesi ve devam edebilmesi için sisteme dışa-
rıdan sürekli elektrik enerjisi verilmesi gerekir.
Suyun elementlerine ayrılmasında olduğu gibi, elektrik enerjisi yardı-
mıyla bir bileşik ya da karışımın elementlerine ayrıştırılmasına elektro-
liz, elektro lizin gerçekleştiği hücreye elektrolitik hücre denir.

Elektrolitik hücrelerde yükseltgenme ve indirgenme tepkimeleri istem-
siz olduğundan kendiliğinden gerçekleşmez, hücreye verilen elektrik
enerjisi yardımıyla gerçekleşir. Bu tür hücrelerde elektrik enerjisi kim-
yasal enerjiye dönüşür (Şekil 1.4).

– +
P�l
e – e – e –
Tuz köprüsü
KNO (suda)
3
Fe Sn
elektrot elektrot
Fe 2+ Pamuk Sn 2+
NO – 3 NO – 3

o
o
25 C 1M Fe(NO ) (suda) 25 C 1M Sn(NO ) (suda)
3 2
3 2
Şekil 1.4: Elektrolitik hücre

12. SINIF KIMYA 25