Page 8 - Kimya 12 | 2.Ünite

2. ÜNITE: KARBON KIMYASINA GIRIŞ

Bir organik bileşikte bileşiği oluşturan elementlerin cinsi nitel analiz, bu
elementlerin miktarları nicel analiz yöntemleriyle belirlenir.

C, H, N ve O elementlerinden oluşan bir bileşikte C, H ve N element-
lerinin varlığı nitel analiz yöntemiyle belirlenir. Organik bileşikler bir
deney tüpü içerisinde yakıldığında tüpün iç yüzeyinde oluşacak su
damlacıkları o bileşikte H elementinin varlığını kanıtlar. Oluşan gazın
kireç suyundan geçirilmesi sonucu kireç suyunun bulanması ise bile-
şikte C elementinin varlığının kanıtıdır.

Ancak O elementinin varlığı nicel analiz yöntemleriyle belirlenir.
Örneğin 100 g bileşiğin analizi sonucunda C, H ve N elementlerinin
kütleleri bulunur. Bulunan değerler bileşikteki her bir elementin kütlece
yüzdesidir. Elementlerin kütlece yüzdeleri toplanır ve 100’den çıkarıla-
rak O elementinin kütlece yüzdesi bulunur. Bulunan kütlece yüzdeler
elementlerin atom kütlelerine bölünerek mol sayıları hesaplanır. Mol
sayıları en küçük tam sayılar şeklinde element sembollerinin altına
getirilerek bileşiğin basit formülü yazılır.

Bir bileşikteki elementlerin kütlece yüzdeleri

Bile ikteki elementink tlesiþ ü
Elementink ütlecey üzdesi = $ 100
Bile iintoplamk tlesiþð ü

bağıntısıyla hesaplanır.

X Örnek
CH bileşiğinieki her bir elementin kütlece yüziesini bulunuz.
4
(C: 12, H: 1)

\ özüm

1 mol CH bileşiği 16 g’dır. Bu bileşikte 4 g H ve 12 g C elementi vardır.
4
I. Yol

Bile ikteki elementink tlesiþ ü
Elementink ütlecey üzdesi = Bile iintoplamk tlesiþð ü $ 100

4
%H = 16 $ 100 = %25
%C = 12 $ 100 = %75
16
II. Yol
Bir bileşikteki elementlerin kütlece yüzde miktarları bulunurken bileşik
100 g olarak kabul edilir ve işlemler bu değere göre yapılır.

16 g CH bileşiğinde 4 g H varsa
4
100 g CH bileşiğinde x
4
x = 4100$ 16

x = 25 g H bulunur.

90 12. SINIF KIMYA