Page 4 - Kimya 12 | 3.Ünite

3. ÜNITE: ORGANIK BILEŞIKLER

Tablo 3.1: IUPAC’ın Kabul Ettiği bileşiklerin adlandırılması için kabul ettiği bazı sayılar ve bu sayıların
Bazı Sayılar ve Latince Latince okunuşları yandaki tabloda gösterilmiştir (Tablo 3.1).
Okunuşları
Sayı Latince Okunuşu Alkanların genel formülündeki n yerine 1 yazıldığında
1 Mono CH (2 1$ ) 2 = CH formülüne sahip metanın molekül formülü bulunur.
+
1
4
2 di
3 Tri n yerine 2 yazıldığında
4 Tetra CH (2 2$ ) 2 = CH formülüne sahip etanın molekül formülü bulunur.
2
6
2
+
5 Penta n yerine 3 yazıldığında
6 Hekza
7 Hepta CH (2 3$ ) 2 = CH formülüne sahip propanın molekül formülü
+
8
3
3
8 Okta bulunur.
9 Nona Bir moleküldeki bütün bağların açık şekilde yazıldığı formüle yapı for-
10 deka mülü (açık formül) denir. Karbonlar ile hidrojenler arasındaki bağların
gösterilmediği yapı formülüne yarı açık formül denir. Karbonlara bağlı
grupların karbon atomundan sonra yazıldığı, aralarındaki bağların gös-
terilmediği formüle sıkıştırılmış yapı formülü denir.

H H H H H
C H 12 H – C – C – C – C – C – H
5
Molekül Formülü H H H H H
Yapı Formülü (Açık Formül)
CH –CH –CH –CH –CH
3 2 2 2 3
Yapı Formülü CH (CH ) CH 3
2 3
3
(Yarı Açık Formül) Sıkıştırılmış Yapı Formülü
düz zincirli alkanların ilk 4 üyesinin adı IUPAC tarafından özel olarak
belirlenmiştir. Bu alkanlar aşağıda gösterilmiştir (Tablo 3.2).

T a b l o 3 . 2 : düz Zincirli Alkanların Ilk 4 Üyesinin Adı ve Formülleri
Karbon Alkanın Adı Molekül Formülü Yapı Formülü Yarı Açık Formülü
Sayısı

H
1 Metan CH 4 H C H CH 4
H

H H
2 Etan C H 6 H C C H CH –CH 3
2
3
H H
H H H
3 Propan C H 8 H C C C H CH –CH –CH 3
3
3
2
H H H
H H H H
4 Bütan C H H C C C C H CH –CH –CH –CH
4 10 3 2 2 3
H H H H

130 12. SINIF KIMYA