Page 375 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - AYT KİMYA

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Hidrokarbonlar KİMYA

25. Karbonlar ile hidrojenler arasındaki bağların gösterilmediği 26. Doymamış bir hidrokarbon ile ilgili aşağıdaki bilgiler
yapı formülüne yarı açık formül denir. veriliyor.

C H CH • 0,2 molü, O ile tamamen yandığında 0,8 mol CO gazı
2
2
2 5 3
oluşur.
CH – CH = C – C = C – CH – CH •
3 2 3 Cis – trans izomeri gösteriyor.
• 0,1 molünü tamamen doyurmak için 0,1 mol H
C H 2
2 5
harcanıyor.
Yukarıda yarı açık formülü ile gösterilmiş olan bileşikle Buna göre bileşiğin 1 molüne, 1 mol HCl katılırsa oluşan
ilgili bileşiğin IUPAC adı ne olur?
I. Bileşik polialkendir. A) 1 – Kloro bütan
3
II. sp hibritleşmesi yapan C atom sayısı 8’ dir. B) 1 – Kloro büten
III. IUPAC’ a göre adlandırılması 4,5 –Dietil – 3 – metil - 3,5 - C) 2 – Kloro bütan
hekzadien şeklindedir.
D) 2 – Kloro büten
verilen yargılarından hangileri doğrudur?
E) 3 – Kloro bütan
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Çözüm:
D) II ve III E) I, II ve III • cis –trans izomeri gösteren ve H ile katılma tepkimesi
2
veren doymamış bileşikler alkenlerdir.
1 molünün 1 mol H ile doymuş hale geliyor olması, bir
Çözüm: 2
tane ikili bağ içeren bir alken olduğunu gösterir.
Alkenlerin sistematik adlandırılması yapılırken şu kurallara • Bir alken bileşiği tam olarak yakıldığında eşit sayıda
dikkat edilir.
CO ve H O molekülü açığa çıkar.
2 2
• İkili bağ içeren en uzun karbon zinciri seçilir. 3n
C H + O † nCO + nH O
• Ana zincire numara verme işlemi ikili bağa göre yapılır. n 2n 2 2 2 2 Bileşiğin
İkili bağ hangi uca yakınsa o uçtan başlanarak ana 0,2 molü yandığında 0,8 mol CO oluşuyorsa } formülü 4
2
zincirdeki karbon atomları numaralandırılır. 1 molü yandığında 4 mol CO oluşur. mol C atomu
• Yan grupların adları alfabetik sıraya göre yazıldıktan 2 içerir.
sonra ikili bağın bulunduğu karbonun numarası yazılır 4 tane C atomundan oluşan, bir tane ikili bağ içeren alken
ve ana zincirdeki karbon sayısına eşit karbonlu alkan bileşiğinin formülü C H 'dir.
4
8
adının sonundaki -an eki yerine –en(ilen) eki getirilerek
adlandırma yapılır. CH – CH – CH = CH formülünde olamaz. Çünkü bu yapı
2
2
3
• Birden fazla ikili bağ varsa her bir ikili bağın yeri belirtilir cis-trans izomeri göstermez.
ve -en eki yerine ikili bağların sayısı iki ise –dien, üç ise • Açık formülü CH – CH = CH – CH olan büten bileşi-
3 3
-trien ekleri kullanılır. ğinin cis - trans izomerisi
Buna göre bileşiğin adlandırılması CH 3 H H H
C = C ve C = C şeklinde olur.
3,4 – Dietil – 5 – metil – 2,4 – heptadien olur. H CH CH CH
3 3 3
• Yapısında karbon (C) atomları arasında bir tane ikili bağ • Alkenlere halojen asidi (HCl) katılması durumunda alkil
bulunduran hidrokarbonlara alken, birden fazla sayıda halojenürler elde edilir.
ikili bağ bulunduran hidrokarbonları ise polialken denir. • Alkenler katılma tepkimesi verirken H atomunun yanın-
da başka bir grup varsa;
C H CH
2 5 3
1 2 3 4 5 6 7 İkili bağ yapmış C atomlarından, H’ nin çok olduğu karbon
CH – CH = C – C = C – CH – CH atomuna H, az olduğu karbon atomun ise diğer grup
3 2 3
bağlanır. Buna Markovnikov Kuralı denir.
C H 5
2
İkili bağ yapmış karbon atomlarında eşit sayıda hidrojen
• Molekül üzerinde işaretlenmiş olan 8 tane karbon atomu bulunuyorsa alkene katılma tepkimesi gerçekleşirken
3
atomu sp (tekli bağ) hibritleşmesi yapmıştır. Markovnikov Kuralı dikkate alınmaz.
Cevap: B R – CH = CH – R + HX † R – CH – CH – R
2
X
CH – CH = CH – CH + HCl † CH – CH – CH – CH
3 3 3 2 3
CI
Oluşan bileşiğin adı 2- Kloro bütan' dır.
Cevap: C

372 373