Page 430 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Öğretici Metinler ÇÖZÜMLÜ SORULAR

Çözüm: 58. Sohbet türünde eser yazmak isteyen bir kişi aşağıda-
ki anlatım biçimlerinden hangisini en çok kullanır?
Sohbet türü samimi, içten bir üslup ile karşılıklı konuş-
ma havası içeren gazete ve dergi yazılarıdır. Konu sı- A) Söyleşmeye bağlı anlatım
nırlaması olmayan sohbet türünde yazar düşüncelerini B) Betimleyici anlatım
öznel bir ifade ile aktarır. Bu metinde de söyleşmeye
bağlı samimi bir anlatım kullanan yazar, karşısında biri C) Öyküleyici anlatım
varmış gibi okuyucuyla sohbet etmiş; kendi sorularına D) Açıklayıcı anlatım
kendi yanıt vermiştir. Diğer yazı türlerinde bu tarz an-
E) Tartışmacı anlatım
latım biçimi kullanılmaz. Fıkrada güncel bir konu ele
alınırken denemede yazar okuyucuyla söyleşi yapmak-
tan ziyade sadece kendi görüşlerini dile getirir. Eleştiri
Çözüm:
türünde ise bir konu her yönüyle ele alınır. Makalede
açıklanan konu belli veriler çevresinde ispatlanmaya Sohbet türünün diğer adı söyleşidir. Samimi ve sıcak
çalışılır. bir dille yazılan bu türde söyleşmeye bağlı anlatım kul-
lanılır. Betimleme, öyküleme anlatmaya bağlı edebî
Cevap: E
metinlerde; açıklayıcı ve tartışmacı anlatım ise öğretici
metinlerde açıklama ve ispat için tercih edilir.
Cevap: A

59. Bir toplumda ahlakın ilerlemesini, düzelmesini istiyor
57. I. Sohbet türü genelde her konu üzerine yazılabilir.
Politik olabildiği gibi kültürel bir konuda da yazabilir. musunuz? O toplumda edebiyat, sanat merakını uyan-
Ancak fıkrada seçilen konu güncel olmak durumun- dırmaya, geliştirmeye çalışın. Çocuklara, gençlere şi-
dadır. irler, hikâyeler, romanlar okutturun; onları tiyatrolara,
sinemalara gönderin. O hikâyelerin, romanların, oyun-
II. Sohbet, yani söyleşi türünde yazar karşısında biri
varmış gibi davranır. Daha çok konuşma üslubu hâ- ların insanlarıyla tanışsınlar; onların hayatlarını hayal-
kimdir. Fıkrada ise böyle bir durum yoktur. Yazar, lerinde yaşasınlar; öğrensinler; onların içlerini, böylece
sadece düşüncelerini dile getirir. gerçekteki insanları da daha iyi anlarlar. Çocuğunuz
büyüyünce ne olacaksa olsun, küçükken siz ona ede-
III. Sohbet türü kitap olarak yayımlanırken fıkra türü
güncel konularda yazıldığı için sadece gazete ve biyatı sevdirmeye bakın. İlim, bilgi sonradan gelecektir.
dergilerde okuyucuya sunulur. Önce insanlığını kurmak, hayalini işletmek gerekir.”
IV. Sohbetler fıkralara göre daha kalıcı yazılar olarak Bir fıkradan alınmış bu parçayla ilgili aşağıdakiler-
bilinir. Fıkralar günübirlik yazılardır. den hangisi söylenemez?
V. Fıkra türünde yazar, düşüncelerini anlatarak ka-
muoyu çalıştırmaya çalışır. Ancak sohbet türünde A) Samimi ve içten bir üslup kullanılmıştır.
böyle bir durum yoktur. Yazar, sadece okuyucuyla B) Güncel bir konu ele alınmıştır.
konuşur gibi fikirlerini bildirir.
C) Yazar kendi düşüncelerini dile getirmiştir.
Sohbet ve fıkra türünün karşılaştırıldığı numaralan- D) Hitap ettiği okuyucuyu yönlendirme amacındadır.
mış ifadelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
E) İfade edilen düşünceler kanıtlanmıştır.
A) I B) II C) III D) IV E) V

Çözüm:
Çözüm: Söyleşmeye bağlı, samimi ve sıcak bir anlatımda ya-
zılan bu parçada yazar sadece kendi düşüncelerini
A-B-D-E seçeneklerinde verilen bilgilerde yanlışlık dile getirmiş; güncel bir konuyu açıklamaya çalışmıştır.
yoktur. C seçeneğinde sohbet türünün kitap olarak ya- Hitap ettiği okuyucuyu yönlendirme amacındadır fakat
yımlanabileceği, fıkra türünün ise yayımlanamayacağı, ifade ettiği düşüncelerini ispat etmek gibi bir çabası
sadece gazete ve dergilerde sunulacağı anlamı vardır. yoktur.
Sohbet türü de fıkra türü de kitap olarak da okuyucuya
sunulabilir. Cevap: E
Cevap: C

430 PB