Page 425 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Öğretici Metinler TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

44. Sanatçının yazı evreninde kedi; metinlerin başat me- 45. Tanzimat, bir anlamda halka iniş hareketidir. Ziyâ
selelerinden biri olan hayvan sorusundan bağımsız Paşa’nın Şiir ve İnşâ’daki halk şiirinden faydalanmak
düşünemeyeceğimiz, son derece canlı ve devingen bir gerektiği görüşü, hareketin temel düşüncesine uygun
imgedir. Kedinin imgesi metinlerin kuruluşu açısından düştüğü gibi “halkın anlayabileceği dilin kullanılması”
da işlevsel bir görünümdedir. Sanatçı, insan-hayvan ilkesine de işaret eder. Tanpınar’ın, Namık Kemâl’den
arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkideki sorunları irdelemiş; so- sonra Türkçe üzerinde ikinci büyük düşünüş kabul et-
runların ardındaki insan merkezli düşünceyi sorgulayan tiği Şiir ve İnşâ makalesi, Ziyâ Paşa’yı onun deyimiyle
metinler kaleme almıştır. İnsan ve hayvan arasındaki “Saf Türkçe cereyanının en büyük yol açıcılarından biri”
“başkalıklar” üzerinde duran sanatçının yazınında tüm yapar. Bununla birlikte, Ziyâ Paşa’nın Şiir ve İnşâ’dan
canlılar kendilerine has izleriyle, ritüelleriyle ve kimlik- yedi yıl sonra, Avrupa’dan döndüğü zaman kaleme al-
leriyle var olurlar. Kedi ise bu kendine has varoluşlar dığı Harâbât mukaddimesinde, önceki düşüncelerine
arasında belki de en çok öne çıkan türdür. temas etmeyerek divan edebiyatını ön plana çıkarışı,
bütünüyle yaşadığı Tanzimat’ın “ikilik” ruhundan kay-
Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden han- naklanır. Farklı zamanlarda ifade ettiği dil ve edebiyatla
gisi söylenebilir? ilgili görüşlerindeki bu zıtlıklar ne Ziyâ Paşa’nın ne de
Şiir ve İnşâ makalesinin öneminden bir şey kaybettir-
A) Görsel ve işitsel ögelerden faydalanılmıştır.
mez.
B) Açıklayıcı bir anlatım yolu izlenmiştir.
C) Doğa devinim içinde yansıtılmıştır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine
başvurulmamıştır?
D) Örnekten hareketle temel düşünceye ulaşılmaya
çalışılmıştır. A) Karşılaştırma
E) Bazı imajların nedenleri belirtilmiştir. B) Örneklendirme
C) Tanık Gösterme

Çözüm: D) Tanımlama
E) Benzetme
Parçanın anlatımında görsel ve işitsel ögelerle alakalı
bir anlatım yoktur. Temel düşünceye bir örnek verile-
rek ulaşılmamıştır. Doğa devinim içinde yansıtılmamış,
Çözüm:
imajların nedenleri belirtilmemiştir. B seçeneğinde veri-
len açıklayıcı anlatım yolu izlenmiştir. Parçanın ilk cümlesinde tanımlama yapılmıştır. Parçada
Şiir ve İnşâ makalesi verilip örnekleme, Ahmet Hamdi
Cevap: B
Tanpınar'ın “Saf Türkçe cere yanının en büyük yol açı-
cılarından biri” sözüyle tanık gösterme yapılmıştır. Şiir
ve İnşâ makalesi ile Harâbât adlı antolojisindeki görüşler
de karşılaştırma yoluyla verilmiştir. Parçada benzetme
yoktur.
Cevap: E

46. Aşağıdaki eserlerden hangisi türü yönüyle diğerlerin-
den farklıdır?

A) Hasan Ali Yücel - İyi Vatandaş İyi İnsan
B) Halit Ziya Uşaklıgil - Saray ve Ötesi
C) Yahya Kemal Beyatlı - Aziz İstanbul
D) Ahmet Hamdi Tanpınar - Edebiyat Üzerine Makaleler
E) Süleyman Nazif - Çal Çoban Çal

Çözüm:
A, C, D, E seçeneklerinde verilen eserlerin türü makale-
dir. Saray ve Ötesi eserinin türü ise hatıradır.
Cevap: B

425
425