Page 426 - 3 ADIM AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Öğretici Metinler ÇÖZÜMLÜ SORULAR

47. ----. Edebiyat hiçbir maddi malzemeye, alete, mekâna 48. Daha çok öyküleri ve romanları ile tanınan Bilge Karasu
bağlı olmayan, tamamıyla zihnî bir sanattır. Duygu, dü- (1930-1995), denemeleri ve çevirileriyle de öne çıkan
şünce ve hayalleri diğer sanatların ancak yoruma bağ- bir yazın insanıdır. Bilhassa kurgusal metinlerinde bi-
lı sembollerle ifade etmesine karşılık edebiyat; maddi reyin iç dünyasına inmede ve bireyi anlatmada başa-
dünya izlenimlerinden bilinç, bilinçaltı, mistik ve meta- rılıdır. Bunu yaparken anlamda kapalılığa başvurur.
fizik boyutlara kadar insani olan her şeyi apaçık veya Kullandığı kelimeler ve anlatma biçimiyle okurun zor
sembolik şekilde ifadeye muktedirdir. Sezai Karakoç, kavrayabileceği bir yazar olduğu görülür. Metaforik
edebiyat ve sanat eserinin tabiata yeni bir mayayı so- bir anlatımı tercih ettiği kurgusal anlatılarında, okuru
yutlama ile katacağını savunur: Soyutlama; sanatın bi- metnin içine metinle birlikte düşünerek sokan Karasu;
çim ve içerikçe kalıcılığı aramaya yönelen ilkesidir. anlaşılmayı bekleyen, kendisini okura geç açan metin-
lerin sahibi olarak tanımlanabilir. Yazar, benzer şekilde
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağı- denemelerinde de üslubuyla okuru yazdıklarının içine
dakilerden hangisi getirilmelidir? çeker. Böylece, yazar ve okuru bir metnin içine birlikte
dâhil eder. Yazar yazdığından sorumlu olduğu kadar
A) Edebiyatın, plastik, fonetik ve söz sanatları arasın-
okur da o metni anlamak konusunda sorumludur.
da her seviyeden okuyucusuna doğrudan doğruya
ulaşabilen tek sanat olması, malzemesinin söz ol-
Bilge Karasu ile ilgili verilen bu parçada vurgulan-
masındandır
mak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
B) Edebiyat ve sanat eserlerinin temel ögeleri olan
A) Edebiyatın birçok türünde eserler kaleme aldığı
biçim, içerik ve öz, eserin uyumunu sağlar. Uyum,
temelde bir biçim ve bir öz sorununu içine alır B) Asıl başarısını öykü ve romanlarla yakaladığı
C) Edebiyat eserinin öncelikli amacını işlevi belirler C) Roman ve öykülerinde bolca metafor kullandığı
D) Bütün edebiyat ve sanat felsefeleri için iki temel öge D) Kapalı bir anlatım kullanarak okuru esere dâhil ettiği
bir yanıyla biçimdir, öbür yanıyla da içerik ve özdür
E) Okurun metni anlaması için edebî bilgilere yabancı
E) Edebiyatın hem çok katmanlı hem de çok amaçlı olmaması gerektiği
olması doğası gereğidir

Çözüm:
Çözüm:
Yazar eserlerinde kapalılığa başvurur. Metaforik bir
Parçanın başına A seçeneğinde verilen cümle geti- anlatımı tercih eder. Bu da onu kolay anlaşılabilir biri
rilmelidir. Çünkü bu cümle edebiyatın malzemesinin olmaktan çıkarır. Okur eseri anlamak için çaba göster-
açıklandığı ikinci cümlenin kaynağıdır. Parçanın geri melidir. “Yazar ve okuru bir metnin içine birlikte dâhil
kalanında edebiyatın diğer sanatlardan üstün olduğu eder. Yazar yazdığından sorumlu olduğu kadar, okur
noktalara değinilmiştir. Bu üstünlüğü sağlayanın dil ol- da o metni anlamak konusunda sorumludur.” cümlesi
duğu parçada belirtilmiştir. bu parçanın ana fikrini yani vurgulanmak istenen dü-
şünceyi aktarmaktadır.
Cevap: A
Cevap: D

427
426 427