Page 156 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT COĞRAFYA

COĞRAFYA Dış Kuvvetler ÇÖZÜMLÜ SORULAR

4. Aşağıda dört vadi tipine ait bilgiler verilmiştir. 6. Aşağıda bir iklim bölgesine ait aylık ortalama sıcaklık ve
yağış grafiği verilmiştir.
• Dağlık ve engebeli bölgelerde akarsuların yataklarını
derine doğru aşındırması sonucu oluşmuş "V" profilli
vadilerdir.
• Akarsuların yatak eğiminin azaldığı yerde yatağını
yana doğru aşındırmasıyla oluşan vadilerdir.
• Dirençsiz yamacın yatık, dirençli yamacın dik olduğu
vadilerdir.
• Dağ sıralarını enine yararak geçen vadilerdir.

Aşağıdakilerden hangisi bu vadi tiplerinden biri
değildir?

A) Çentik B) Boğaz C) Asimetrik
D) Kanyon E) Geniş tabanlı Bu iklim bölgesindeki bir akarsuyla ilgili,

I. Denge profiline ulaşmıştır.
Çözüm: II. Boyu kısadır.
III. Rejimi düzenlidir.
Dağlık ve engebeli bölgelerde akarsuların yataklarını
derine doğru aşındırması sonucu oluşmuş "V" profilli yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
vadilere çentik vadi, akarsuların yatak eğiminin azaldığı
yerde yatağını yana doğru aşındırmasıyla oluşan vadi- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
lere geniş tabanlı vadi, dirençsiz yamacın yatık, dirençli D) I ve III E) II ve III
yamacın dik olduğu vadilere asimetrik vadi ve dağ sıra-
larını enine yararak geçen vadilere boğaz vadi denilir.
Bu durumda tanımı yapılmayan vadi kanyon vadidir. Çözüm:
Kanyon vadi, akarsuların yatay tabakaların yoğun ol- Grafiğe baktığımızda sıcaklığın yıl boyunca 25°C ‘nin
duğu bölgelerde kolay aşınabilen ve kalınlığı fazla olan üzerinde olduğu ve yıl boyunca yağışlı bir iklime sahip
malzemeler üzerinde akarak yatağını derine doğru olduğu görülür. Yeryüzünde bu iklime uygun yerler tro-
aşındırması sonucu basamaklı yapıya sahip vadilerdir. pikal iklim bölgesidir. Tropikal iklim bölgelerinde akar-
sular genellikle debisi yüksek ve düzenli rejime sahip
Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.
akarsulardır.
Cevap: D
Ancak öncüllere baktığımızda “denge profili ve boyu kı-
sadır” yargılarının da olduğunu görmekteyiz. Bu yargı-
lara sadece grafikte verilen sıcaklık ve yağış oranlarına
bakılarak ulaşılamaz. Çünkü yargıya varabilmek için
soruda akarsuyun akış ve aşındırma gücü, akarsuyun
5. Aşağıdakilerden hangisi akarsuların yatak eğimi- aktığı havza ve yer şekilleri hakkında bilgi verilmesi
nin ve hızının azaldığı yerlerde oluşmaktadır? gerekir. Bu durumda grafikte verilen sıcaklık ve yağış
bilgisine göre öncüllerden sadece rejimi düzenlidir yar-
A) Irmak adası B) Tombolo C) Boğaz vadi
gısına ulaşılabilir.
D) Kırgıbayır E) Kumsal
Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.
Cevap: C
Çözüm:

Akarsu yatağının genişlediği ve eğimin azaldığı yerler-
de yatak eğimi ve hızı azaldığından taşınan alüvyonlar
uygun alanlarda birikmeye başlar. Alüvyonların biriktir-
diği yerde su yüzeyinden daha fazla kabartılar oluşur
ki bu yer şekillerine ırmak adası denir. Sorunun doğru
cevabı A seçeneğidir.
Cevap: A

154 155