Page 158 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT COĞRAFYA

COĞRAFYA Dış Kuvvetler ÇÖZÜMLÜ SORULAR

10. Türkiye’de karstik aşınım ve birikim şekilleri üze- Çözüm:
rine araştırma yapmak isteyen bir bilim insanının
Verilen kıyı tipleriyle ilgili, I. öncülde yer alan ria tipi kı-
aşağıdaki bölgelerden hangisini tercih etmesi daha
yılar, derin yarılmış akarsu vadilerinin, yükselen suların
doğru olur? altında kalmasıyla oluşur ve doğru verilmiştir.
A) Doğu Karadeniz II. öncülde yer alan kalanklı kıyılar kanyon şeklindeki
karstik vadilerin sular altında kalmasıyla dar ve derin
B) Güney Marmara
koylar meydana gelir ve doğru olarak verilmiştir.
C) Batı Karadeniz
III. öncülde yer alan, buzul vadilerinin yükselen deniz
D) Batı ve Orta Toroslar sularının altında kalması sonucu dalmaçya tipi kıyılar
değil fiyortlu kıyılar oluşur. Bu öncül yanlış verilmiştir.
E) Kuzeydoğu Anadolu
IV. öncülde yer alan, deniz seviyesine yakın alanlardaki
akarsu vadilerinin gelgit sonucunda sular altında kal-
masıyla enine kıyılar değil haliçli kıyı tipleri oluşur. Bu
Çözüm:
öncül de yanlış verilmiştir. Doğru verilen öncüller I ve II
Orta ve Batı Toroslar, Türkiye’de karst topoğrafyasına numaralı öncüllerdir.
ait şekillerin en yaygın görüldüğü yerlerdir. Özellikle
Cevap: A
Teke Yarımadası, Göller Yöresi ve Taşeli Platosu'nda
çeşitli karstik şekillere ait en güzel örnekler bulunur. 12. Akarsuların döküldüğü yerlere taşıdığı malzemeyi birik-
Bu durumda karstik aşınım ve birikim şekilleri üzerinde tirmesi sonucu, denize doğru genişleyerek çıkıntı ya-
araştırma yapmak isteyen bilim insanının Batı ve Orta pan delta ovaları meydana gelmektedir.
Toroslar bölgesinde araştırma yapması doğru olur.
Sorunun doğru cevabı D seçeneğidir.

Cevap: D

Haritada numaralandırılarak gösterilen nehirlerden-
hangisinin oluşturduğu deltada bu çıkıntının daha
az olduğu söylenebilir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Çözüm:
Akarsular uygun kıyı koşullarına sahip alanlarda taşı-
dıkları malzemeleri biriktirerek denize doğru genişle-
11. Aşağıda bazı kıyı tiplerinin oluşumlarıyla ilgili bilgiler ve- yen ovalar oluşturmaktadır. Bu ovalar çoğunlukla kıyı
rilmiştir. çizgi hattının denize doğru çıkıntı yapmasına neden
olmaktadır. I numaralı yerde Büyük Menderes Nehri
I. Derin yarılmış akarsu vadilerinin, yükselen suların gösterilmiş ve bu nehir Balat Ovası'nı oluşturmuştur. III
altında kalmasıyla ria tipi kıyılar oluşur. numaralı yerde Silifke Ovası’nı oluşturan Göksu Nehri,
II. Kanyon şeklindeki karstik vadilerin sular altında kal- IV numaralı yerde Çukurova’yı oluşturan Seyhan Nehri
masıyla dar ve derin koylar meydana gelir. Bu şekil- gösterilmiştir. V numaralı yerde ise Çarşamba Ovası’nı
de kalanklı kıyılar oluşur. oluşturan Yeşilırmak gösterilmiştir. Bu akarsuların oluş-
turduğu delta ovaları, kıyı çizgisinde bir çıkıntı oluştura-
III. Buzul vadilerinin yükselen deniz sularının altında
kalması sonucu dalmaçya tipi kıyılar oluşur. cak yapıdadır. Ancak II numaralı yerde gösterilmiş olan
Sakarya Nehri'nin denize döküldüğü yerde oluşturduğu
IV. Deniz seviyesine yakın alanlardaki akarsu vadileri- deltada bu çıkıntı belirgin değildir. Sakarya Nehri'nin
nin gelgit sonucunda sular altında kalmasıyla enine ağız kısmında güçlü akıntıların olması; bu nehrin ağız
kıyılar meydana gelir. kısmında oluşan deltanın doğu-batı doğrultuda genişle-
mesinde neden olmuştur. Bu durum, oluşan delta ova-
Bu bilgilerden hangileri doğrudur?
sının belirgin bir çıkıntı yapmasını engellemiştir.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
Cevap: B
D) II ve IV E) III ve IV

157
156 157