Page 151 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 4 TEST
Sanat Felsefesi

1. T. Mengüşoğlu'na göre “Sanatın bulunmadığı bir dün- 3. I. Kant'a göre güzel dediğimiz nesne, gerçekleştirilmesi
ya, insan için çekilmez, dayanılmaz bir dünya olurdu. beklenen belirli bir amacın nesnesi değildir. Örneğin, bir
Sanat insandan, insan hayatından ayrılamaz. Sanatla çömlek ustası kili şekillendirirken bu eylemi bir amaçla ya-
insan, sanatla hayat arasında sıkı ve içten bir bağ var- par ve bunun için de ustanın kafasında; önceden ortaya
dır. İnsanla karşılaştığımız her yerde sanatla da karşı- koymak istediği ürünün nasıl olması gerektiği hususunda
laşırız. Bu sanat, ne kadar ilkel, ne kadar yalın olursa belli ölçütler vardır. Çünkü bir şeyin yetkinliği hakkında bir
olsun gene de vardır. Onun eksikliğinden söz edilemez. yargıya varmak için o şey hakkında bir fikrimizin olması ge-
Gerçi sanat ilkel toplumlarda, gelişmemiş insan grupla- rekir. Oysa güzellik için bu söz konusu değildir. Bir şeyle
rında şarkılar, ağıtlar, danslar, belli dinsel törenler, bo- ilgili beğenimizde, o şeyin biçiminin ögeleri arasındaki uyu-
yanma gibi yalın bir şekil alabilir; fakat gene de o eksik mu ifade etmiş oluruz. Bu uyum ise a priorik hiçbir fikirle
değildir. İmdi sanat insanın varlık koşullarından birisi- belirlenmemiştir. Bu, hayal gücü ile o anda kurulan özgür
dir.” bir oyundur.

Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine Buna göre aşağıdakilerden hangisi I. Kant'ın güzellik
ulaşılabilir? anlayışına uygun bir yargıdır?

A) Sanat, belli biçim ve kalıplarla üretilen yaratıcı bir A) Güzellik ideanın varlıkta kendini yansıtmasıyla
etkinliktir. kavranır.
B) Sanatın geleneksel formu tek olsa da çok şey anlatır. B) Güzellik nesnenin kendi içinde bir erek ve uyum taşı-
masıdır.
C) Güzelin ne olduğunu yalnızca sanatla keşfederiz.
C) Güzel olarak nitelenen bir nesnenin güzelliği bizzat
D) Sanat, her toplumda aynı anlamlar içerir.
onun kendisindedir.
E) Sanat, insanın varoluşuna anlam katar.
D) Estetik yargı önceden belirlenmiş bir tasarıma bağlı
olarak ortaya çıkar.
E) Estetik nesnenin güzelliği onu algılayan estetik süje ta-
rafından belirlenir.

2. Sanat insanların dünyayı, kendilerini ve başkalarını an-
lama ve ifade etme çabasıdır. Sanat eseri kendine has
bir anlam ve duygunun ürünüdür. Sanatçının amacı bu
anlam ve duyguyu kullandığı imgesel dille biçimleyerek
izleyiciye iletmektir. Sanatçı deneyimlerinden yola çı-
karak sanatı aracılığıyla iç dünyasını dışarıya yansıtır. 4. Dünya Mirası Listesi'nde yer alan Nemrut Dağı, İlk
Eseriyle oluşturduğu çok katmanlı anlam dünyasını izle- Çağ’da bölgenin en görkemli kutsal mekânlarından biriy-
yicisiyle buluşturarak onlara etkileyici bir deneyim yaşa- di. Günümüzde turistlerin gün batımını keyifle izledikleri
tır. İnsanlar sanat eserinin kendine sunduğu bu kıymetli ve tüm dünyanın ilgisini çeken Nemrut Dağı’nda Güneş,
deneyimle içsel bir haz yaşarlar. Antik Çağ’da da aynı ihtişamla batmaktaydı. Peki, Antik
Çağ’ın insanı, tapınmak için seçtiği bu yerdeki Güneş’in
Parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisine görkemine karşı, nasıl bir tavır takınmıştı? Acaba o da gü-
ulaşılabilir? nümüzün estetik bir süjeye dönüşen insanının gördüğü bu
güzelliği fark edebiliyor muydu?
A) Sanat eserinin değerini insanların ondan aldığı haz
belirler. Parçada anlatılan durum aşağıda verilen sözlerin
B) Sanatçı, sanat eserini oluştururken pratik bir amaç hangisiyle uyumludur?
güder.
A) Güzel hep güzeldir, zamanın önemi yoktur.
C) Sanatçı, insanların beklentilerini yansıtan bir ayna B) Güzellik, hiçbir karşılık gözetmeksizin hoşlanmaktır.
gibidir.
C) Güzellik, matematiksel olarak orantılı ve ölçülü olandır.
D) Sanat, insanlara empati yeteneği kazandırır.
D) Doğa, bir sanat yapıtı olarak görüldüğü zaman güzeldir.
E) Sanatçı, dış dünyadan daha çok iç dünyasından
beslenir. E) Güzellik, Tanrısal aklın evrendeki yansımasıdır.

148 149
149