Page 155 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

ÇÖZÜMLÜ SORULAR Felsefi Metin Analizi FELSEFE

5. Gazeteci: “İş hayatınıza tek bir torna tezgâhıyla başla- 6. Antik Yunan filozofu Sokrates, kişide doğuştan var olan
dığınızı söylüyorsunuz. Sahip olduğunuz serveti düşü- bilgilerin dışarı çıkarılması için “Sokratik Yöntem”i kul-
nünce insan sormadan edemiyor. Nedir bu işin sırrı?” lanmıştır. Kendisinin hiçbir şey bilmediğini söyleyen
Sokrates, soru cevap tekniğine dayalı olan tartışmayı
İş insanı: “Kırk iki yıllık bir iş deneyimine sahibim. Bu başlatır. İlk olarak kişinin neyi bilip bilmediğini ortaya
kırk iki yılda şunu öğrendim ki deneyim tek başına ye- çıkarması sağlanır ve bildikleriyle ilgili kanıtlar sunma-
terli değil. Yanında aklın da olması gerekiyor. Ya yanı- sı istenir. Daha sonra kişinin bilgilerindeki çelişkiler ya
lıyorsam! derim hep kendi kendime. Bu nedenle insan da eksiklikler gösterilir ve kanıtlarını desteklemeyen
elde ettiği deneyimleri aklında işlemeli, ölçmeli, biç- örnekler verilir. Fikirlerinin güçsüzlüğü ortaya konulduk-
meli, yorumlamalı ve en doğru bilgiyi ortaya çıkarmalı. tan sonra görüşlerini tekrar gözden geçirmesi istenir.
Naçizane başarımın sırrı budur diye düşünüyorum.” Bu sayede kişinin zihninde yer alan doğru bilgi, akıl yü-
rütmeleri sayesinde doğurtulmuş ve doğruyu görmesi
Gazeteciye verdiği yanıta göre iş insanı ile ilgili sağlanmış olur.
aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
Buna göre Sokrates’in yöntemiyle ilgili olarak aşa-
A) Eleştirel düşünen bir insandır.
ğıdakilerden hangisi doğrudur?
B) Deneyimlerine şüpheyle yaklaşmaktadır.
A) Doğruya zihindekilerin hatırlanması ile ulaşılır.
C) Bilginin pratik bir değeri olduğuna inanmaktadır.
B) İnsan her deneyimi sonucunda yeni bilgiler öğrenir.
D) Deneyimlerinden yola çıkarak akılcı çıkarımlar
yapmaktadır. C) Doğru bilgi, parçadan bütüne gidilerek elde edilir.
E) Fayda getirmeyen bilginin önemsiz olduğunu D) Doğruluğu kişiye göre değişkenlik gösteren bilgiye
düşünmektedir. ulaşılır.
E) Kişinin tecrübelerinden hareketle doğru bilgiye ula-
Çözüm:
şılır.
Parçada iş insanının yalnızca deneyimle yetinmediği
ve aklını da etkin bir şekilde kullandığını görmekteyiz. Çözüm:
Yalnızca deneyim sahibi olmanın başarılı olmaya yet- Parçada Sokrates’in doğru bilgiye ulaşmak için kullan-
meyeceğini söylemektedir. dığı yöntemle ilgili bilgiler verilmiştir. Ona göre insan
zihni doğuştan bilgilerle doludur ve bu bilgilerin uygun
Buna göre bizden iş insanı ile ilgili hangi yargıya ulaşa-
mayacağımızı bulmamız istenmektedir. sorularla dışarı çıkarılması gerekmektedir. Diyalogla
başlayan yöntemde kişinin neleri bildiği, bildikleriyle
A) Eleştirel düşünce insanın akıl yetisini kullanarak ön ilgili kanıtlar sunması, fikirlerindeki güçsüz yönleri anla-
yargılardan ve duygusal tepkilerden bağımsız bir şe- ması ve bildiklerini tekrar gözden geçirmesi istenir. Bu
kilde gerçekleri değerlendirme becerisidir. Parçada iş şekilde kişinin zihnindeki bilgi doğurtulmuş olur.
insanının deneyimlerini akıl süzgecinden geçirerek en
doğru bilgiye ulaşmaya çalıştığını görmekteyiz. Bu ne- A) “Doğruya zihindekilerin hatırlanmasıyla ulaşılır.”
denle parçadan bu seçeneğe ulaşılabilir. yargısı, parçada verilen bilgilerle örtüşmektedir. Doğru
bilgi, doğuştan var olan bilgilerdir ve Sokratik yöntemde
B) Parçada iş insanı deneyimi yetersiz gördüğünü ve amaçlanan bu bilgilerin açığa çıkarılmasıdır.
yanında aklın da olması gerektiğini söylemektedir.
Ardından, “Ya yanılıyorsam!” diyerek deneyimlerine B) “İnsan her deneyimi sonucunda yeni bilgiler öğrenir.”
şüpheyle yaklaştığını ifade etmektedir. Bu nedenle par- Sokrates’in yöntemi insanın yeni bilgiler öğrenmesine de-
çadan bu seçeneğe ulaşılabilir. ğil zihninde var olanların dışarı çıkarılmasına dayalıdır.
C) “Doğru bilgi parçadan bütüne gidilerek elde edilir.”
C) İş hayatındaki başarısını doğru bilgiyi ortaya çıkar-
ma becerisine bağlamaktadır. Bu da onun bilgiyi pratik yargısına yönelik parçada herhangi bir bilgi verilmemiş-
anlamda yaşamında dönüştürdüğünü göstermektedir. tir. Parçadan bütüne gidilen akıl yürütme biçimi tümeva-
Bu nedenle parçadan bu seçeneğe ulaşılabilir. rımdır ve Sokrates’in kullandığı yöntem bu değildir.
D) “Doğruluğu kişiye göre değişkenlik gösteren bilgiye
D) İş insanı deneyimlerini aklıyla gözden geçirdiğini,
ölçüp biçtiğini, yorumladığını ve en doğru bilgiye ulaş- ulaşılır.” yargısı, Sokrates’in düşüncesine uygun değil-
maya çalıştığını ifade etmektedir. Bu da onun deneyim- dir. Ona göre herkes için genel - geçer bilgiye ulaşılabi-
lerinden akılcı çıkarımlar yaptığını göstermektedir. Bu lir. Kişiye göre bilgiyi Sofistler savunmaktadır.
nedenle parçadan bu seçeneğe ulaşılabilir. E) “Kişinin tecrübelerinden hareketle doğru bilgiye
E) İş insanı gazeteciye verdiği cevapta elde ettiği bil- ulaşılır.” yargısı Sokrates’e uygun değildir. Ona göre
gileri kullandığını ve iş hayatındaki başarıyı da buna doğru bilgiye akıl ile ulaşılır.
bağladığını söylemektedir. Fakat bilgiyi faydalı ve fay-
dasız şeklinde sınıflamamış, fayda elde etmediği bilgiyi Cevap: A
değersiz gördüğüne dair bir ifade kullanmamıştır. Bu
nedenle parçadan bu seçeneğe ulaşılamaz. Cevap: E

153