Page 32 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE Düşünme ve Akıl Yürütme ÇÖZÜMLÜ SORULAR

11. Ailesi Emre’ye sınavı kazanması durumunda ödül ola- 12. Doğru ya da yanlış bir değer alabilen ve yargı bildiren ifa-
rak en iyi cep telefonunu alacaklarına söz verirler. Emre delere önerme denir. Yüklemin niceliğine göre önerme-
sınavı kazanınca sevinçle ailesine istediği cep telefo- ler; tekil, tikel ve tümel olarak üçe ayrılır. Yargıdaki özne
nunu gösterir. En son çıkan bir modeldir ve Emre he- tek ise tekil önerme, birden fazla ise tikel önerme, tüm
yecanla telefonun alınmasını bekler. Ama ailesi başka özneleri içeriyorsa da tümel önerme olarak nitelendirilir.
bir modelin daha iyi olduğunu ve onu almalarının daha
doğru olacağını söyler. Emre ise “Hayır, bu en son çı- Buna göre aşağıdakilerden hangisi tikel önermeye
kan ve en pahalı olan model. Üstelik bütün arkadaşla- örnektir?
rım bu modele bayılıyor. Hem ünlü kişiler de bu modeli
A) Keşke biraz daha uyusaydım.
tavsiye ediyor. Üstelik sınırlı sayıda üretildi. O yüzden
B) Birlikte sinemaya gidelim mi?
en iyisi bu” der.
C) Ali, en sevdiğim arkadaşımdır.
Bu açıklama doğrultusunda seçeneklerden hangi-
sinde Emre’nin yaptığı argüman hatalarından biri D) Bazı arkadaşlarım duygusaldır.
ifade edilmemiştir? E) Sınıftaki bütün arkadaşlarım partiye geldi.

A) Popülariteye başvurma hatası
B) En yeni olana başvurma hatası Çözüm:
C) Az olanın değerli olması hatası Önerme: Doğruluk değeri alır ve en az bir yargı bildirir.
D) Acele genelleme hatası İstek, emir, soru, ünlem ve koşul ifadeleri bir yargı bil-
dirmedikleri için önerme niteliği taşımazlar.
E) Pahalı olanın değerli olması hatası
Niceliğine göre önermeler: Nicel; sayılabilen, ölçüle-
Çözüm:
bilenler için kullanılan bir kavramdır. Niceliğine göre
Sorumuzda geçen örnek olayda, Emre’nin alacağı te- önermelerde yargının dâhil ettiği özneye bakmak ge-
lefon ile ilgili ortaya bir argüman koyduğunu görüyoruz. rekmektedir. Eğer özne, bir tane ise tekil önermedir.
Argüman, bir konunun doğruluğu ve gerçekliği konu-
sunda sunulan inandırıcı belge, savunma, akıl yürüt- Özne birden fazla ama tamamını kapsamıyorsa tikel
melerdir. Lakin her argüman geçerli bir niteliğe sahip önermedir. Yargı, özne grubunun tümünü içeriyorsa ya
değildir. Argüman geliştirilirken yapılan yanlış çıkarım- da kapsıyorsa tümel önermedir.
lara argüman hatası denir. Bu hatalar ilk anda geçerli
ve ikna edici gibi görünen ancak detaylı bakılınca ku- A) “Keşke bira daha uyusaydım”, ifadesi dilek bildir-
surları fark edilen sahte argümanlardır. mektedir. Dilek belirten ifadelerde yargı olmadığı için
Seçeneklerde söz edilen hatalı argümanlar ise şunlardır: önerme niteliği taşımazlar.
A) Popülariteye başvurma hatası: Çoğunluk tarafın- B) “Birlikte sinemaya gidelim mi?” bir soru cümlesidir.
dan yapılan, kullanılan, savunulan iş, araç veya fikir- Soru cümleleri yargı bildirmedikleri gerekçesiyle öner-
lerin sırf bu nedenle doğru olduğunun iddia edilmesi me olamazlar.
hatasıdır.
C) “Ali, en sevdiğim arkadaşımdır.” yargısında özne
B) En yeni olana başvurma hatası: Herhangi bir iş,
araç veya fikrin en yeni olması ve en yeni olanın da eski sadece Ali’dir. Bu nedenle tekil önerme örneği olarak
olandan daha iyi veya doğru olduğu inancına dayanan kabul edilir.
hatadır.
D) “Bazı arkadaşlarım duygusaldır.” yargısında özne
C) Az olanın değerli olması hatası: Herhangi bir iş, birden fazla arkadaşı içermektedir. Bu da tikel önerme
araç veya fikrin az sayıda bulunması, nadir olanın da olduğunu gösterir. Ayrıca; tikel önermelerin öznelerinde
çok bulunana göre değerinin yüksek olması gerektiği
savına dayanan hatadır. bazı, kimi, birkaçı, bir kısmı gibi kelimelerin kullanıldığı-
na dikkat etmek gereklidir.
E) Pahalı olanın değerli olması hatası: Herhangi bir iş
veya aracın nitelik ve değer bakımından üstün olması E) “Sınıftaki bütün arkadaşlarım partiye geldi.”, cümle-
hâlinde asla ucuz olamayacağını varsayan hata türüdür. si tümel önermeye örnektir. Sınıftaki bütün arkadaşları-
D) Acele genelleme hatası: Az sayıda örnekten yola nı yani grubun üyelerinin tamamını kapsamaktadır.
çıkarak genellemelere ulaşmak sonucu ortaya çıkan
hatalı akıl yürütme türüdür .
Bu açıklamalar doğrultusunda baktığımızda Emre’nin Cevap: D
aceleci genelleme dışında diğer tüm hataları kullandı-
ğını görebiliriz.
Cevap: D

31
30 31