Page 131 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH TEST
Sultan ve Osmanlı Merkez Teşkilatı 2

1. Osmanlı Devleti’nde bilinen ilk sarayı Orhan Gazi Bursa’da 3. Sancaklarda şehzadelerin başkanlık yaptığı, Divân-ı
yaptırmıştır. I. Murat Devri’nde Edirne Sarayı, İstanbul’un Hümâyunun benzeri Şehzade Divanları vardır.
Fethi’nden sonra da bugün İstanbul Üniversitesi bünye- Şehzade, sancağı yönetirken kendi divanına gelen da-
sinde bulunan, Eski Saray olarak bilinen saray inşa edil- valara bizzat bakmış ve devlet yönetimini uygulamalı
miştir. Cihan hâkimiyetinin ve gücün sembolü kabul edilen olarak öğrenmiştir. Sancakta bulunan Tımarlı Sipahiler
Topkapı Sarayı, 1465-1478 yılları arasında Fatih Sultan şehzadeye bağlıdır. Savaşlarda ordu komutanı olarak
Mehmet tarafından bugün Sarayburnu denilen mevkide görev yapan şehzadeler olduğu gibi padişahın sefere
yaptırılmıştır. çıktığı zamanlarda İstanbul’da taht kaymakamı olarak
kalanlar da olmuştur. Bütün bunlar, şehzadelerin dev-
Bu bilgiden yola çıkarak Osmanlı Devleti’nin let yönetimi açısından çok önemli bir rol oynadıklarının
İstanbul’un Fethi’nden sonra Topkapı Sarayı’nı kanıtıdır. Sancağa çıkma usulüyle yetişen şehzadeler,
yaptırması; Osmanlı Devleti’nin en ihtişamlı padişahları olarak kar-
I. İstanbul’u dünyanın siyasi ve ekonomik merkezi hâ- şımıza çıkmıştır.
line getirmek,
Buna göre sancağa çıkma sistemi ile ilgili olarak;
II. İstanbul’da modern şehir kültürünün oluşmasını
sağlamak, I. Şehzadeler, devlet işlerinde tecrübe kazanmakta-
dırlar.
III. İstanbul’da büyük bir imar ve kalkınma projesi baş-
latmak II. Bu sistemden gelen padişahlar, Osmanlı’nın en ba-
şarılı padişahları olmuşlardır.
amaçlarından hangileri ile açıklanabilir?
III. Bu sistem aracılığı ile şehzadeler merkezden uzak-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III laştırılarak padişahın merkezî otoritesi tesis edilmiş-
tir.
D) II ve III E) I, II ve III
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

4. Fatih Dönemi’nde, Topkapı Sarayı bünyesine bir de
2. Osmanlı devlet yönetiminde, sömürgeci bir anlayış harem inşa edildi. Padişahın evi olan haremde, padi-
görülmez. Aksine Osmanlı yönetim sistemi adalet ve şahın ailesi ve cariyeler bulunurdu. Hanedan üyeleri ve
himayeye dayalıdır. Osmanlı Devleti’nde, devletin de- Dârüssaâde ağası dışında hiç kimse buraya giremezdi.
vamlılığı esastır. Bu yüzden devletin sonsuza kadar ya-
şayacağı düşüncesini yansıtan “Devlet-i Ebed Müddet”, Devşirme sistemi ile hareme alınan cariyeler, kalfaların
devletin büyüklüğünü yansıtan “Devlet-i Âliyye, Devlet-i sıkı disiplini altında Müslüman adap ve terbiyesiyle ye-
Muazzama” gibi ünvanlar kullanılmıştır. Türk cihan hâ- tiştirilir; okuma yazma, dinî bilgiler, dikiş nakış, yetenek-
kimiyeti ülküsü, Osmanlı cihat anlayışı ile birleşerek lerine göre musiki, sofra hizmetleri derslerini öğrenirlerdi.
İslamiyet’i yayma politikasına dönüşmüştür. İlk Türk Haremden sorumlu en yetkili kişiye harem (Dârüssaâde)
devletlerinde olduğu gibi “kut alma” anlayışı Osmanlı’da ağası denirdi. Haremde ayrıca saray ağası; sarayın te-
da devam etmiştir. Ancak bu durum Osmanlılarda, mizlik ve düzeninden, saray kethüdası; saray kapısını
Allah’ın takdir ve inayeti olarak yorumlanmıştır. bekleyen görevlileri idare etmekten, hazinedar ağası ise
Harem-i Hümâyun’un masraflarından sorumluydular.
Buna göre Osmanlı devlet anlayışıyla ilgili aşağıda-
ki yorumlardan hangisi yapılamaz? Metne göre harem için;
A) Osmanlı devlet yönetiminde devletin sürekliliği temel I. Enderun’dakine benzer bir eğitim ve teşkilat sistemi
esas alınmıştır. vardır.
B) Başka toplumların kültürel kimliklerine dikkat edilmiştir. II. Padişah ve ailesinin özel yaşam alanıdır.
C) İslamiyet’ten önce var olan bazı öğeler hiçbir deği- III. Saray hizmetlilerinin yetiştirildiği saray bölümüdür.
şiklik yapılmadan olduğu gibi kullanılmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
D) Türk-İslam kültürünün yayılması için çaba sarf edilmiştir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Devletin devamlılık göstermesinde adaletli yönetimin
önemli bir etkisi olmuştur. D) II ve III E) I, II ve III

131
131