Page 137 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH ÇÖZÜMLÜ
Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni SORULAR

1. Osmanlı Devleti’nde kahvehaneler çeşitli meslek ve rüt- 2. Millet sistemi, Avrupa tipi milliyetçiliğe temel olamaz.
belerden kişilerin toplanıp tartıştıkları, kitap okudukları Çünkü Osmanlı Devleti’ndeki millet sözü dinî bir aidiyeti
ve eğlendikleri yerlerdir. Mevlânâ’nın Mesnevi’si, Yunus ifade eder. Millet kavramının Doğu milletleri tarafından
Emre’nin Divan’ı ve Taberi Tarihi gibi edebiyat, tarih ve bugünkü "ulus" anlamında kullanılması Batı'nın etkisiy-
din konulu kitaplar önce cami ve tekkelerde daha sonra le ancak 19. yüzyılda başlar. Millet sistemi, toplumun ırk
da kahvehanelerde okunmuş ve çoğunluğu okuryazar ve diline göre değil din ve mezhep aidiyeti esasına da-
olmayan topluluklar tarafından dinlenmiştir. yanır. Örneğin Ermenilerin hepsi Ermeni milleti olarak
değil Gregoryen, Katolik ve Protestan olarak üç millet
Bu bilgilere göre Osmanlı kahvehaneleri hakkında; hâlinde teşkilatlanmıştır. Osmanlıdaki bu sistem içinde
I. sosyokültürel iklim oluşturdukları, yer alan kişinin aidiyeti modern dünyadaki azınlık statü-
sü ve psikolojisinden farklıdır. Osmanlılar, her cemaate
II. kamuoyunun takibine olanak sağladıkları,
örf ve âdetlerine göre bir düzen kurma imkânı verdi.
III. önemli âlimlerin eserlerini oluşturdukları mekânlar Cemaatler, her türlü dinî ve iç işlerini düzenlemede
oldukları
serbest bırakıldı. Her millet grubunun yönetimi, devlet
yargılarından hangilerine ulaşılabilir? ile ilişkileri, idari, mali ve adli işleri bu millet grubunun
yöneticileri tarafından yürütülürdü.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
İlber Ortaylı’nın bu ifadelerine göre Osmanlı Devleti
D) II ve III E) I, II ve III ile ilgili;

I. toplumsal birlikteliğin sağlanamadığı,
II. 1800’lü yıllarda millet kavramının değişmeye başla-
Çözüm:
dığı,
Yönlendirme bölümündeki "Osmanlı Devleti’nde kahve- III. hoşgörü anlayışının hâkim olduğu
haneler çeşitli meslek ve rütbelerden kişilerin toplanıp
tartıştıkları, kitaplar okudukları ve eğlendikleri yerler- yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
dir." ifadesi I ve II. öncüle ulaşmamızı sağlar. Yine yön-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
lendirme bölümündeki bilgilere göre Osmanlı kahveha-
neleri birçok âlimin kitaplarının okunduğu yerler olarak D) I ve II E) II ve III
belirtilmiştir. Ancak âlimlerin eserlerini bu mekânlarda
oluşturduklarına dair herhangi bir bilgi bulunmamakta-
dır.
Çözüm:
Cevap: C
Yönlendirme bölümündeki bilgilere bütünsel olarak
baktığımızda Osmanlı Devleti’nde millet sistemi sa-
yesinde toplumsal birlikteliğin sağlandığını görürüz.
Bundan dolayı I. öncüldeki yargı yanlış olur. "Millet
kavramının Doğu milletleri tarafından bugünkü "ulus"
anlamında kullanılması Batı'nın etkisiyle ancak 19.
yüzyılda başlar." ifadesi II. öncüle ulaşmamızı sağlar.
‘‘Osmanlılar, her cemaate örf ve âdetlerine göre bir dü-
zen kurma imkânı verdi. Cemaatler, her türlü dinî ve
iç işlerini düzenlemede serbest bırakıldı.’’ ifadeleri III.
öncüle ulaşmamızı sağlar.
Cevap: E

137