Page 199 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH ÇÖZÜMLÜ
SORULAR
XIX ve XX. Yüzyılda Değişen Sosyoekonomik Hayat

1. İngiltere ile imzalanan Balta Limanı Antlaşması; Osmanlı 2. 1860’da kurulan Islah-ı Sanayi Komisyonu Talimatnâmesi’ne
Devleti’nin, sanayileşmiş Batı ülkeleriyle yaptığı ticarette göre;
önemli bir aşama olmuştur. Bu antlaşma, her devlete açık
• Esnafın eskisi gibi ayrı ve dağınık olarak sanatlarını
tutulmuş ve bütün Avrupa ülkeleri bu antlaşmadan yarar-
icra etmelerinde yarar yoktur. Aralarında sermaye
lanmak istemiştir.
toplayarak bir şirket kurmaları ve birlikte çalışmaları
gerekmektedir.
Balta Limanı Antlaşması’nın Osmanlı Devleti üzerine
olan etkisi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yanlış • Devletin ihtiyaçlarını bu şirketlerin mamullerinden
olarak verilmiştir? karşılamak için şirketin yönetim kurullarına her da-
ireden bir memur atanacak, bunlar yönetim kurulla-
A) Malların ülkeye girişi kolaylaşmıştır. rının tabii üyesi sayılacaktır.
B) Yerli tüccarlara vergi muafiyeti getirilmiştir. • Her kim yeni bir şey icat ederse komisyona suna-
cak, lâyık görülürse kendisine imtiyaz verilecektir.
C) Osmanlı ekonomisi yabancı ülkelerin pazarı hâline
gelmiştir. Buna göre, Islah-ı Sanayi Komisyonu'nun kuruluş
amaçlarından biri aşağıdakilerden hangisidir?
D) Osmanlı Devleti vergi kaybına uğramıştır.
E) Osmanlı esnafı güç duruma düşmüştür. A) Esnaf örgütlerinin çalışmalarını kısıtlamak
B) Ulaşım ağını genişletmek
Çözüm:
C) Eğitimin devlet eliyle verilmesini sağlamak
Balta Limanı Antlaşması ile; yabancı malların ülkeye gi- D) Ticaret yollarını canlandırmak
rişi kolaylaşmış, Osmanlı ekonomisi yabancı ülkelerin
pazarı hâline gelmiş, Osmanlı Devleti vergi kaybına uğ- E) Yerli sanayiyi güçlendirmek
ramış ve Osmanlı esnafı olumsuzluklar neticesinde güç
duruma düşmüştür.
Çözüm:
B seçeneğinde verilen bilginin tersine Balta Limanı
1860’da kurulan Islah-ı Sanayi Komisyonu Talimatnâ-
Antlaşması yabancı tüccarlara vergi muafiyeti getirirken
mesi’ndeki ilgili maddeler daha çok üretime, şirketlerin
yerli tüccarlar vergi ödemeye devam etmiştir. Böylece
kurulmasına ve şirketlerin imalat faaliyetlerine vurgu
Osmanlı pazarları geniş ölçüde yabancıların denetimi-
yapmaktadır. Bu durum E seçeneğindeki yerli sanayiyi
ne geçmiştir.
güçlendirmek amacına ulaşmamızı sağlar.
Cevap: B
Esnaf örgütlerinin faaliyetlerinin kısıtlanması (A seçe-
neği), ulaşım ağını genişletmek (B seçeneği), eğitimin
devlet eliyle verilmesini sağlamak (C seçeneği), ticaret
yollarını canlandırmak (D seçeneği) gibi amaçlar hak-
kında bir yoruma talimatnamenin yukarıda belirtilen ilgili
maddelerinden hareket ederek ulaşılamaz.

Cevap: E

199