Page 200 - Dört Dörtlük TYT Tarih

TARİH XIX ve XX. Yüzyılda Değişen Sosyoekonomik Hayat ÇÖZÜMLÜ SORULAR

3. Osmanlı Devleti, XIX. yüzyıl boyunca daha fazla ve 4. İnsanların rahat yaşama isteği, başkent İstanbul’u her
daha yüksek faizle borçlanmaya devam etmiştir. Alınan zaman önemli bir cazibe merkezi yapmıştır. XIX. yüz-
dış borçların sadece % 7,8'i Rumeli demir yolu yatırı- yılda taşradan göçler öylesine artmıştı ki İstanbul’a giriş
mına ayrılmıştır. Geriye kalan büyük kısım ise plansız ve yerleşim denetim altına alınmaya çalışılmıştır.
ve kontrolsüz kamu harcamalarına, borç taksitlerinin
ödenmesine, sarayların yapımına, orduya ve devlet Osmanlı Devleti'nin yurt içi seyahatleri kontrol altında
memurlarının maaşlarının ödenmesine harcanmıştır. tutmak ve İstanbul’a yapılan seyahatleri kontrol altına
Böylece ödenemeyen dış borçlar yeni borçlanmaları da almak için uyguladığı belgeye verilen isim aşağıdaki
beraberinde getirmiştir. seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Nişan-ı şerif
Buna göre XIX. yüzyıl Osmanlı ekonomi yönetimi
hakkında; B) Esham senedi
I. ulaşım alanında yatırım yapılması, C) Kaime-i Mutabere
II. ekonomi alanında israfın görülmesi, D) Mürur Tezkiresi
III. borçlanmanın giderek artması E) Tekâlif-i Millîye
durumlarından hangilerinin gerçekleştiği söylene-
bilir?
Çözüm:
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Mürur Tezkiresi: Osmanlı Devleti’nde ülke içinde seya-
hat etmek ve İstanbul’a gitmek için alınan izin ve geçiş
D) II ve III E) I, II ve III belgesi; bir nevi iç pasaport. Bu uygulama gelişigüzel
yerleşimleri, vergi ihlalini, kaçak işçi ve işsiz akınını ön-
Çözüm: lemeye yöneliktir. Bir yıl için geçerli olan bu tezkirede ki-
şinin tüm kimlik bilgileri, nereye ve neden gittiği yazılırdı.
Yönlendirme bölümündeki ‘‘Alınan dış borçların sadece Tezkirede ayrıca yolcuların korunmaları ve rahatsız edil-
% 7,8'i Rumeli demir yolu yatırımına ayrılmıştır.’’ ifa- memeleri için uyarılar da yer alırdı. Seyahat belgelerinin
desi I. öncüle, ‘‘Geriye kalan büyük kısım ise plansız hazırlanmasındaki diğer önemli sebep devletin güvenli-
ve kontrolsüz kamu harcamalarına, borç taksitlerinin ğini sağlamaktır.
ödenmesine, sarayların yapımına’’ ifadesi II. öncüle,
‘‘Böylece ödenemeyen dış borçlar yeni borçlanmaları Her türlü seyahatte özellikle İstanbul'a yapılan seya-
da beraberinde getirmiştir.’’ ifadesi de III. öncüle ulaş- hatlerde bu tezkirenin edinilmesi zorunlu kılınmıştır.
mamızı sağlar. 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanı ile birlikte kişisel özgürlüğe
aykırı olduğu gerekçesiyle kaldırılmıştır.
Cevap: E

Cevap: D

200 201