Page 9 - Liseye Hoşgeldin - Biyoloji

Karbonhidratlar; hücrede birinci derecede enerji kaynağı olarak kullanılan, hücre zarının ve çeperinin ayrıca nükleik
asitlerle ATP’nin yapısına katılan, yapıcı, onarıcı organik bileşiklerdir. Şekerler glikozit bağı kurarak bileşikler oluştu-
rur. Karbonhidratlar, içerdiği birim şeker molekülü sayısına göre monosakkarit (glikoz, galaktoz, fruktoz, riboz, deok-
siriboz) , disakkarit (maltoz, sükroz, laktoz) ve polisakkarit (nişasta, glikojen, kitin, selüloz) olarak gruplandırılır.
Lipitler; suda çözünmeyen; alkol, eter gibi organik çözücülerde çözünen moleküllerdir. Ancak alkol, eter gibi organik
çözücülerde çözünür. Fosfolipitler, steroitler, mumlar ve bazı pigmentler lipitlere örnektir.

Proteinler; canlıların yapısında en fazla bulunan organik moleküllerdir. Organizmanın gerçekleştirdiği tüm yaşamsal
faaliyetlerde görev alan proteinlerin monomerleri aminoasitlerdir.
Enzimler; canlı sistemlerde gerçekleşen tepkimeleri hızlandıran biyolojik katalizörlerdir. Bu sayede biyokimyasal
reaksiyonlar, daha düşük ısıda ve daha hızlı gerçekleşir.
Hormonlar; belirli hücre tiplerinden salgılanan ve hedef hücreler üzerinde düzenleyici etki gösteren,aminoasit, protein
ve steroit yapılı organik bileşiklerdir. Hormonlar; büyüme, gelişme, üreme ve homeostaziyi sağlama gibi görevleri
yerine getiren çok önemli moleküllerdir. Az ya da çok salınması rahatsızlıklara yol açar.
Vitaminler; yaşamsal fonksiyonların yerine getirilebilmesi için gerekli olan yardımcı organik maddelerdir. Yağda
çözünen vitaminler (A, D, E, K) ve suda çözünen vitaminler (B grubu ve C) olmak üzere iki gruba ayrılır.

Nükleik asitler; bir hücrede gerçekleşen madde ve enerji dönüşüm olaylarının tamamının doğrudan veya dolaylı
olarak kontrolünü sağlar. Nükleotit adı verilen birimlerden meydana gelir. Nükleotitler arasında fosfodiester bağları
kurularak DNA veya RNA molekülleri oluşur.

ATP; tüm canlılarda kullanıma hazır enerji molekülüdür. Elde edilen enerji hücre zarından bazı maddeleri geçirme,
organik madde sentezi, hareket, sinirsel iletim, hücre bölünmesi, üreme gibi yaşamsal faaliyetleri gerçekleştirebilmek
için kullanılır.
Sağlıklı beslenme; yeterli, düzenli ve dengeli beslenmedir. Kendi bedenine saygı gösteren insanlar sağlıklı beslenme-
ye dikkat eder. Sağlıklı beslenme herkes için özellikle de çocuklar için çok önemlidir. Yetersiz ve dengesiz beslenen ço-
cukların bedensel ve zihinsel gelişimleri geri kalır. Çocukluk dönemindeki hatalı beslenme alışkanlıkları; yüksek tansi-
yon, kalp-damar hastalıkları ve obezite için risk oluşturur. Obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesidir.

Sağlıklı beslenme için uygun günlük menüler hazırlanmalıdır.

ORTAÖĞRETİM
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 9 BİYOLOJİ-9