Page 124 - Sanat Tarihi -12

4. AVRUPA SANATI
ÜNİTE

4.1. ORTA ÇAĞ’DA AVRUPA SANATI
Etkinlik

Aşağıdak metn okuyunuz. Orta Çağ Avrupası’nda sanat ve sanat
eserlernn dn kurumlarının etksnde olmasının sebepler szce nelerdr?

“12 ve 13. yüzyıllarda felsefe le sanat lşks, salt br paralellğn
ya da benzeşr olmanın ötesnde, br etklenme lşks olmuştur(...)
Bu dönemde Klse ve tarkatlar hem felsefenn, hem blmn, hem
de sanatın merkez ve kaynağı durumundadır. 13. yüzyılda
kurulan lk ünversteler, aslında katedral okullarının br devamı
bçmndedr. Örneğn Pars Ünverstes, Notre-Dame Katedral
Okulunun devamıdır. Bu ünverstelere hoca sağlayan en büyük
kaynak se klse le tarkatlardır. Sanatçılar, bu tarkatlarda felsefe
ve dn blm eğtm almaktaydı; Çünkü sanat yapıtını yapmak,
onu algılamak gb “blmek”ten geçerd. Orta Çağ’da sanatçı le St. Dens Klses, Pars
dn adamı arasında kesn br çzg çzmek olanaksızdı. Orta Çağ
mnyatürlernn büyük br kısmını yapanlar, manastırlardak
rahp sanatçılardı. Pars’tek St. Dens Klses, Chartres Katedral
Görsel 1
gb km büyük katedrallern tasarımcılarının da rahpler olduğu-
Tolstoy(1828 - 1910)
nu görüyoruz.”

Prof. Dr. Engn Akyürek, Ortaçağ’dan Yençağ'a Felsefe ve Sanat, 1994 ktabından
derlenmştr.

Chartres Katedral, Pars
Orta Çağ 376 yılında Kavimler Göçü ile başlayıp 1453’te İstanbul’un
fethine kadar geçen zaman dilimini kapsamaktadır. Orta Çağ Avrupası’nın
siyasal, sosyal ve ekonomik olarak şekillenmesinde “Kavimler Göçü”nün
etkisi büyük olmuştur. Göçebe kavimlerin istilalarından sonra Avrupa’da
çok sayıda dağınık ve zayıf küçük devlet kurulmuştur. Bu küçük devletler,
birbirleriyle ve kendi içlerinde de sürekli mücadele hâlindedir. Dönemin
karışık yapısı, halkın kendi can ve mal güvenliğini korumak amacıyla
güçlü ve varlıklı kişilere sığınmalarına, bu da zamanla feodal sistemin
Görsel 4.1 (derebeyliklerin) oluşmasına neden olmuştur.
Orta Çağ Avrupası’nda
Feodal yapıyı
gösteren piramit Feodal düzende, toplumsal piramidin en tepesinde kral bulu-
nur. Papa ise toplumsal hiyerarşide kralın hemen altında bulun-
masına rağmen statüsü gittikçe yükselen bir konumdadır. 11.
yüzyılda ruhani liderliğini tüm Avrupa’ya kabul ettiren
Papa, imparatorları azledecek güce ulaşmıştır (Görsel 4.1).

Batı Roma İmparatorluğu’nun yıkılması (MS 476),
eğitim kurumlarını da etkilemiştir. Bunun sonucu
olarak da eğitim faaliyetleri Hristiyanlığın yayıl-
ma sürecine paralel yeni oluşmaya başlayan
manastırlarda yapılmaya başlanmıştır.

124