Page 183 - Sanat Tarihi -12

İSLAM VE TÜRK MİMARİSİ 6.
ÜNİTE

İslam sanatı, Abbasiler Dönemi’nde Mezopotamya ve İran sanatlarının
yanında Orta Asya Türk sanatından da etkilenmiştir.

Orta Asya Türk sanatı kendine has özellikleri ile İslam
sanatının gelişmesinde önemli rol oynamıştır. İslam
mimarisinin önemli yapı elemanlarından olan
kubbe ve eyvanın yanında kervansaray, medrese,
türbe ve cami planları Orta Asya Türk mimarisin-
den aktarılmıştır.

Karahanlılar Dönemi’nde yapılan kubbeli yapılar,
Osmanlılar Dönemi’nde yapılan merkezî planlı
(kubbenin merkez alındığı) camilerin ilk örnekleri
olması açısından önemlidir (Görsel 6.2). Orta Asya
Türk çadır sanatı şekil ve dekorasyon açısından kümbet mimarisini etkile- Görsel 6.2
miştir. Bu etkiler Radkan ve Kişmar Kümbetlerinde kendini göstermiştir. Hazara Degaron Camii, Buhara

Görsel 6.3
Emir Saltuk Kümbeti, Erzurum
Hun ve Göktürk Dönemi hayvan üslubunda yer alan değişik hayvan
figürleri, kabartma ve heykel olarak İslami Dönem yapılarında yer
almıştır. Erzurum Emir Saltuk Kümbeti’nde (Görsel 6.3), On İki Hayvanlı
Türk Takvimi’nden tasvirler ile Ahlat mezar taşlarında ejder, kurt başı,
kartal vb. (Görsel 6.4) hayvan kabartmaları görülmektedir.

Bunların dışında İslam dünyasına katılan devlet ve topluluklar da İslam
sanatının zenginleşmesinde önemli rol oynamıştır. Farklı kültürlerin
etkisiyle oluşan İslam sanatında cami, türbe, minare, medrese, saray,
kervansaray, darüşşifa, külliyeler ile askerî ve su yapıları gibi mimari Görsel 6.4
eserler önemli yer tutmuştur. Mezar taşı, Ahlat

183