Page 239 - Sanat Tarihi -12

GELENEKSEL SANATLARIMIZ 7.
ÜNİTE

Koç Boynuzu Motifi: Bereket, kahramanlık, güç ve erkeklik
sembolü olan bu motif Anadolu kültüründe yoğun olarak kullanılmıştır
(Görsel 7.59).

16. yüzyılın birinci yarısında ilk kez kullanılmaya başlanan lale
motifi, kırmızı renkle beraber halı, kilim, çini ve seramiklerle cami,
mescit, türbe, medrese, sebil ve okul gibi yapıların duvarlarında yoğun
olarak işlenmiştir. Lale sözcüğünün Osmanlıca’da Allah yazısı ile aynı
harfleri içermesi, Allah’ın birliğine işaret eder gibi bir soğandan bir çiçek
açması gibi nedenlerle lale motifi el sanatlarında sıkça kullanılmıştır.
Peygamberin kokusunun gül kokusuna benzediği inancı, gül ve goncasının Görsel 7.59
aşk ve güzellik simgesi olarak desenlerde sevilerek kullanılmasını Koç boynuzu motii halı
sağlamıştır (Görsel 7.60).

Ayrıca çiçek açmış bahar ağaçları, cennetin tasviri; selvi ağaçları ise Görsel 7.60
tasavvuftaki sabrın timsali olarak görüldüğü için Türk el sanatlarında bu Çiçek ve dal motii halı
motifler sıkça kullanmıştır.
Etkinlik

Aşağıda kilim türküsünün sözleri verilmiştir. Türküden hareketle kültür özelliklerinin el
sanatlarındaki motif ve desenlere yansımasıyla ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz.

KİLİM
Sevdiğine sözü olan bir kilim dokur.
Kilimin dilinden ancak anlayan okur.
Sırlarımı verdim sana, sevgimi verdim.
Şu gönlümü kilim yaptım yoluna serdim.
Ayıptır günahtır diye kilit vurdular dilime,
Aşkı dokudum kilime anlıyor musun?
Yetinmedim türkü yaptım, gayrı bu canımdan bıktım.
Hani senin olacaktım dinliyor musun?

Kilim kalbin aynasıdır, gönlün sesidir.
Her nakışı bir duygunun ifadesidir.
Kilim sevgiliye çağrı aşka davettir.
Kimi renkler şikayettir, kimi hasrettir.

Ben şu gönül tezgahında kilim dokudum.
Erenlerin dergahında aşkı okudum.
Töremizde kilim demek ilim demektir.
Kilim sevdadır, özlemdir, derttir, istektir.

Fatih Kısaparmak (www.turkuler.com)

239