Page 42 - Sanat Tarihi -12

2. TARİH ÖNCESİNDE ANADOLU’DA YAŞAM
ÜNİTE

BARADİZ MAĞARASI

Anadolu’da Mezolitik Çağ’a ait önemli yaşam alanlarından biri olan
Baradiz Mağarası, Burdur Gölü’nün kuzeydoğusunda yer alır. Bu mağarada
yapılan kazılarda bulunan mikrolit taş aletler Anadolu’da Mezolitik
Dönem’e ait önemli örneklerdendir.

2.1.3. Neolitik Çağ’da Anadolu

Neolitik (Yeni Taş) Çağ’ın başlarında Anadolu’da ekonomileri
hayvancılık ve tarıma dayanan çiftçi köyleri oluşmuş, çakmak taşı ve
obsidiyenden yeni aletler yapılmış, çanak çömlek üretiminin yanında
kolektif çalışma gerektiren anıtsal boyutlarda heykel ve kabartmalar
yapılmıştır. Ayrıca bu döneme ait buluntularda rastlanan bezemeli taş ve
boncuklar günlük ihtiyaçlar dışında özel amaçlara yönelik eserlerin
Görsel 2.23 varlığını da ortaya koymaktadır (Görsel 2.23). Mimaride yuvarlak planlı
Neolitik çömlek örneği, Kuruçay
yapılardan dörtgen planlı yapılara geçilmesi de başka bir gelişmedir.
Anadolu’da Neolitik Çağ’a ait buluntular Batman’daki Hallan Çemi,
Malatya’daki Caferhöyük, Konya’daki Çatalhöyük, Şanlıurfa’daki
Göbeklitepe, Diyarbakır’daki Çayönü, Aksaray’daki Aşıklıhöyük ve
Burdur’daki Hacılar’da yoğunlaşmıştır.

HALLAN ÇEMİ HÖYÜĞÜ

Batman’ın Kozluk ilçesi yakınlarında bulunan Hallan Çemi Höyüğü,
Neolotik Dönem’e ait olup 10.000 yıllık geçmişi ile insanların ilk
yerleşik hayata geçtiği yerler arasında yer alır. Yerleşim alanında obsidi-
yenden yapılmış taş aletler, boncuklar ve bezemeli kum taşından kaplar
bulunmuştur. Ayrıca çok sayıda koyun, keçi, geyik, domuz ve köpek
Görsel 2.24 kemiği yanında yabani bezelye, mercimek, fıstık ve buğday kalıntıları
Tahıl öğütmek için kullanılan havan, bulunmuştur (Görsel 2.24). Domuzun ilk defa evcilleştirildiği yerleşim
Hallan Çemi
yeri olarak kabul edilen Hallan Çemi, bugün Batman Baraj Gölü’nün
suları altında kalmıştır.

CAFERHÖYÜK

Malatya il merkezinin yaklaşık 40 km kuzeydoğusunda bulunan Cafer-
höyük, Karakaya Barajı suları altında kalmıştır. 9000 yıl önce iskân edil-
meye başlandığı anlaşılan bölgede yapılan kazılarda Neolitik Çağ
ve İlk Tunç Çağı’na ait çanak-çömlek buluntularına rastla-
nılmıştır. (Görsel 2.25). Caferhöyük’te bereket tanrıçasını
temsil eden kadın idolleri yanında erkek idolü de bulun-
muştur. Yapılan kazılarda Caferhöyük’te yaşayanların yoğun
olarak avcılık yapmanın yanında buğday, mercimek ve bezelye
tarımı da yaptıkları anlaşılmaktadır. Ayrıca Caferhöyük’te, Neolitik
Görsel 2.25 Çağ başlarında fırınlarda ekmek pişirildiği ortaya çıkartılmıştır.
Neolitik
çanak örneği, Caferhöyük’te bulunan iki katlı evlerin üst katına evin dışından bir
Caferhöyük merdivenle çıkılmaktadır.

42