Page 49 - Sanat Tarihi -12

TARİH ÖNCESİNDE ANADOLU’DA YAŞAM 2.
ÜNİTE

DEĞİRMENTEPE HÖYÜĞÜ

Malatya’nın 24 km kuzeydoğusunda Karakaya Baraj Gölü suları
altında kalmış olan Değirmentepe Höyüğü’nün Kalkolitik Çağ katmanında
evlerin taş temel olmadan kalın kerpiç duvarlarla dörtgen planlı (megaron)
yapıldığı görülmektedir. Kalkolitik Çağ’da Değirmentepe’de yoğun olarak
bakır kullanılmıştır. Buluntulardan höyükte arpa ve buğday tarımı yapıl-
dığı, sığır, koyun, keçi, domuz, at ve eşek beslendiği anlaşılmıştır. Çok
sayıda değişik süsleme özelliklerine sahip çanak çömlek höyükte bulunan
diğer kalıntılardır. Ayrıca kazılarda çok sayıda mühür bulunması höyüğün
önemli bir ticaret merkezi olduğunu göstermektedir. Höyüğün Kalkolitik
Çağ katmanındaki büyük fırınların ağız ve yakın çevrelerinde bakır cürufu
bulunması, bu fırınların maden eritmede de kullanıldığını göstermektedir.
Bütün bu özellikleriyle Değirmentepe, geçimini tarım ve hayvancılığın
Görsel 2.45
yanında maden işleyecek derecede tekniği gelişmiş, ticaretle uğraşan, Dua eden gür, Canhasan
mimarlık, çanak çömlek ve mühür sanatı alanlarında ileri düzeyde olan
toplulukların yaşadığı bir merkezdir.

CANHASAN

Karaman’da bulunan Canhasan Höyüğü,
Neolitik Çağ’a kadar inen kültür katmanlarına
sahip olması nedeniyle önemlidir. Yapılan
kazılarda etrafı surlarla çevrili kent yapısı
ortaya çıkarılmıştır. Evler alt katı depo, üst
katı yaşam alanı olmak üzere iki katlıdır. Kapı
olmadığı için evlere dışarıdan basamaklarla
çıkılan damlardan girilmektedir. Höyükte
yapılan kazılarda bulunan bilezik ve topuz
başı gibi eşyalar bakır işçiliğinin gelişmiş
Görsel 2.46
olduğunu göstermektedir. Höyükte ayrıca, Kalkolitik Çağ’a ait çömlek, Canhasan
geometrik motiflerle süslü, sarı astarlı,
kırmızı boyalı kaplar, kilden stilize edilmiş
insan ve hayvan heykelcikleri bulunmuştur
Görsel 2.44
Tanrı Heykelciği, Canhasan (Görsel 2.44, 2.45, 2.46).

HACILAR

Anadolu’da Kalkolitik Çağ’ın en parlak kültürü, Hacılar’da
gelişmiştir. Hacılar halkı; mutfak, kuyu, işlik, atölye, tapınak gibi farklı
işlevleri olan yapılar inşa etmiş, tüm bu bölgeleri dış etkilerden korumak
için kalınlığı zaman zaman üç metreyi bulan surlar yapmıştır. Hacılar
sakinleri, gerek çanak çömlek yapımında gerekse onları renkli bir biçimde
süslemede üstün bir seviyeye ulaşmışlardır. Hacılar’da Neolitik Çağ’ın
son dönemlerinden beri yapılan pişmiş topraktan tanrıça heykelleri,
Kalkolitik Çağ’da daha stilize bir üslup kazanarak Tunç Çağı’nda
görülecek olan ana tanrıça idollerine öncülük etmiştir (Görsel 2.47).
Görsel 2.47
Tanrıça heykelcikleri, Hacılar

49