Page 63 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite

Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler 2. ÜNİTE

E) İlişki Biçimlerine Göre Toplumsal Gruplar ilişkilerin şahsi, sıcak, samimi olduğu küçük, homojen
(benzer) ve kapalı topluluklardır. Herkes her şeyi aynı
Toplumsal grupların ayrımını Cooley (Kuli) ve Tönnies derecede bilir ve yapar. Bu nedenle üyeler birbirlerine
(Tönyes)yapmıştır. ihtiyaç duyduğunda üyelerin herhangi birinden yardım
alırlar. Bu gruplarda iş bölümü ve uzmanlaşma azdır. İnsan-
a) Cooley’e Göre Toplumsal Gruplar lar benzer işlerle (tarım, hayvancılık vb.) uğraşırlar. Köyler
Birincil grup, grup üyelerinin yüz yüze ilişkiler kurduğu, cemaat gruplarına örnek gösterilebilir.
sınırlı sayıdaki üyenin oluşturduğu gruptur. Bu tür gruplarda
üyeler yakın ve samimi ilişki içerisindedirler. Üyeler, birbirleri- Cemiyetler ise ırk, etnik yapı, sosyoekonomik durum ve
nin davranışlarını sınırlar veya şekillendirirler. Birincil grupla- kültürel sistemleri açısından farklılaşmış, geniş ve heterojen
ra aile, komşuluk, mahalle arkadaşlığı, oyun grubu örnek (ayrışık) topluluklardır. Cemaatlerle karşılaştırıldığında
olabilir. Üyeler birbirlerinin kişisel özelliklerini ve gruptaki cemiyetlerde bireyler arası ilişkiler soğuk, mesafeli ve hür
rollerini bilirler. Üyeler arası ilişki duygusal temele dayanır. iradeye dayalıdır. Bu tür ilişkiler kendini koruma duygusu-
Grubun ilişkilerini düzenleyen kurallar gelenek ve göreneklere nu da beraberinde getirir. Devlet olgusu da bu korunma
dayanan kurallardır. Grubun kuralları üyeleri üzerinde toplum- duygusunun sağlanması çabasından ortaya çıkar. Herkes
sal denetimi sağlayabilecek güçtedir. Gruptan dışlama veya belli bir alanda uzmanlaştığı için her konuda eşit bir bilgi
ilişkiyi kesme bu grupların cezalandırma şeklidir. dağılımı olmaz. Üyeler birbirlerinin uzmanlık alanına
İkincil gruplarda üyeler yazılı kurallara bağlı olarak bir ihtiyaç duyarlar. Cemiyet türü gruplara şehirler örnek
araya gelirler. Üyeler arası ilişkiler daha çok akılcı ilkelere verilebilir.
dayanır. İlişkilerinin temelini grubun hedeflerinin gerçekleş-
tirilmesi oluşturur. Devlet teşkilatı ve siyasi partiler ikincil Bireyin tüm yaşamı aynı grubun içinde geçiyor ve tüm
gruplara örnek olarak gösterilebilir. ihtiyaçları ortaklaşa karşılanıyorsa bu tip gruplara cemaat,
bireyin çeşitli beklentilerle, çıkarlarla ya da sözleşmeyle
b) Tönnies’e (Tönyes) Göre Toplumsal Gruplar katıldığı gruplara da cemiyet adı verilir. Diğer bir ifadeyle
Cemaatler; ırk, etnik yapı ve kültür bakımından farklılaş- cemaatlerde ortak irade ve ortak yaşam alanı vardır. Cemi-
mamış bireylerden meydana gelen ve bu bireyler arasındaki yetlerde ise sözleşme ve bireysel yaşam alanı vardır.

Toplumsal Grup Çeşitleri

Sürelerine Göre Devamlı (sürekli) Kısa Süreli Devirli
Toplumsal Gruplar Gruplar Gruplar Gruplar

Kuruluş Biçimine Göre Resmî Resmî Olmayan
Toplumsal Gruplar Gruplar Gruplar

Katılış Biçimine Göre İstek Dışı İsteğe Bağlı
Toplumsal Gruplar Gruplar Gruplar

Niceliklerine Göre Küçük Büyük
Toplumsal Gruplar Gruplar Gruplar

Cooley’e göre Tönnies’e göre
(toplumsal ilişkinin türüne göre) (toplumsal dayanışma türüne göre)
İlişki Biçimlerine Göre
Toplumsal Gruplar
Birincil İkincil
Gruplar Gruplar Cemaat Cemiyet
Tablo 2.11: Toplumsal grup çeşitleri

Biliyor muydunuz?

1990’lı yıllardan itibaren iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimiyle İnternet toplulukları ya da sanal topluluklar kavra-
mının ortaya çıktığını ve toplumsal grup çalışmalarında da tartışılmaya başlandığını, Howard Rheingold (Havırd Reyn-
gold), 1993 yılında yazdığı “Virtual Community” (Sanal Topluluklar) adlı kitabında İnternet ağlarına bağlı bilgisayara
dayalı iletişimin, insanların toplumsal yaşamında sanal topluluk olarak adlandırılan, yeni bir oluşumu başlattığını ileri
sürdüğünü, Rheingold’a göre sanal topluluklarda insanların, sıradan bir topluluktaki insanların sahip olduğu birçok
özelliği olduğunu ancak yüz yüze iletişim kurmadıklarını belirttiğini, buna karşın sanal topluluklarda insanların bir
diğer kişiyle iletişim kurmaları için zaman ya da mekân sınırlamasının olmadığını vurguladığını biliyor muydunuz?
(www.moodle.baskent.edu.tr)

117