Page 9 - Sosyoloji 1 | 2.Ünite
P. 9
Toplumsal Yapı ve Toplumsal İlişkiler 2. ÜNİTE
Toplumsal İlişkiler
HAZIRLIK SORULARI
Toplumsal ilişkilerimizin yaşamımıza etkileri nelerdir? Fikirlerinizi paylaşınız.
KAVRAMLARIMIZ
Toplumsal İlişki
TOPLUMSAL İLİŞKİLER
İnsanlar hemen her yerde birbirleriyle ilişki içerisindedir. Toplumsal ilişkiler; kişisel, kültürel, ekonomik ya da
Toplumsal ilişkiler evde, okulda, otobüste, alışverişte yaşantı- siyasal nitelikte olabilir. Her gün evde, iş yerinde, alışveriş
mızı şekillendirir. merkezlerinde, yolculuklarda, dernekte, lokantada, sendikada
değişik ilişkiler kurarız. Çok sayıda ve değişik türdeki bu
İnsanların birbirlerine olan ihtiyacı toplumsal ilişkilerin toplumsal ilişkiler esnasında karşılıklı etkileşim sonucu
oluşmasını sağlar. İnsan tek başına bazı işleri başarabilir fakat ortaklaşa yapılan davranış kalıpları oluşur. Çünkü toplumsal
her işin üstesinden gelemez. Bu nedenle dayanışma ve iş ilişkiler ve bir arada yaşama, birtakım kuralları ve bu kuralla-
birliği gibi toplumsal ilişkilere girme ihtiyacı duyar. Örneğin ra uygun davranış kalıplarını ortaya çıkarır. Bu kurallar birey-
çoğu zaman evde bozulan bir musluğu tamir edebilir veya lerin üzerinde baskı kurarak onları ortak davranışlara yöneltir.
patlayan ampulü değiştirebiliriz. Fakat bozulan çamaşır maki- Bireyler nerede ve nasıl davranacaklarını bu ilişkiler sonucu
nesini tamir etmek için teknik elemandan yardım alırız. Bazı öğrenir ve uygular. Örneğin yemek yerken uyulacak görgü
hastalıkları kendimiz atlatabilir ve kişisel bakımımızı sağla- kuralları bireyler arası ilişkiler sonucu ortaya çıkmış bir
yabiliriz ama bazı hastalıklarda uzman bir doktordan yardım davranış kalıbıdır. Bu davranış kalıpları grup ve kurumların
almamız gerekir. Bu ve buna benzer durumlar, insanları sürekliliğini sağlar. Bu ilişkiler aynı zamanda toplumsal
toplumsal ilişkiye ve birlikte yaşamaya teşvik eden unsurlar- yapının temelini oluşturur. İnsanın toplumda iyi ilişkiler
dandır. İnsan diğer canlılardan üstün bir varlıktır. İnsan aklını kurabilmesi için diğer insanların düşüncelerini ve davranışla-
kullanır, konuşur, düşünür, yeni şeyler üretir ve iradesiyle rını anlamaya çalışması, bunlara saygı göstermesi gerekir.
özgürce hareket eder. Davranışına yön verebilir. Bu özellikle- Benliğimizin dışında diğer insanların da beklenti ve istekleri-
riyle toplum hayatına uyum sağlayabilir. Topluma uyum nin olduğunu düşünüp davranışlarımızı bu yöne çevirebiliriz.
sağlamak toplumsal ilişkilerin olumlu yönde gelişmesiyle Böylece toplumsal ilişkiler daha düzeyli kurulur. İnsan,
doğru orantılıdır. yaşamını daha mutlu sürdürür. Toplumsal ilişkiler, çeşitli
gereksinimler ve bu gereksinimleri karşılayan kurumlar
Toplumsal ilişkiler “başkalarının varlığı” düşüncesiyle çevresinde yoğunlaşır. Ekonomi, hukuk, siyaset, kültür, sanat,
ortaya çıkar. Bu nedenle diğer insanları, grupları ve kurumları eğitim, ahlak gibi birçok kurum, toplumsal yapının bir parçası
da dikkate almak zorundadır. Toplumsal ilişki, insanın diğer olduğu gibi toplumsal ilişkilerin ürünüdür. Benzer beklenti-
insanlarla ortak bir yaşam alanı oluşturma biçimi olarak da ler, insanları bir araya getirir. Beklentiler doğrultusunda
kabul edilir. toplumsal ilişkiler kurulur.
Max Weber’e Göre Toplumsal İlişkinin Taşıması Gereken Özellikler
Belirli bir İlişki karşılıklı Bireyler veya Bireyler veya
En az iki insan Güven duygusu
süre içinde olarak aynı şekilde gruplar birbirinin gruplar birbirini
olmalıdır. olmalıdır.
olmalıdır. algılanmalıdır. bilincinde olmalıdır. etkilemelidir.
Tablo 2.4: Max Weber’e göre toplumsal ilişkinin özellikleri
İnsan Davranışı
Bireyin Hedefe Yönelmiş Davranışları Bütün Hâlinde Organize Olmuş Davranışlar
- Sendika üyesinin başkan olmak için çalışması - Bir sendikanın üyelerinin haklarını savunması
- Bir doktorun başhekim olmak için uğraşması - Bir hastanenin sağlık hizmeti vermesi
Tablo 2.5: İnsan davranışı
63
