Page 38 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

EKONOMİDE MAL VE HİZMET

KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK
• Mal 1. Satın aldığınız ürünler size ulaşana kadar ne tür aşamalardan geçmektedir? Düşün-
• Serbest mal celerinizi sınıfla paylaşınız.
• Ekonomik mal 2. Satın aldığınız mallar dayanıklılıkları bakımından benzer özellikler gösterir mi?
• Tüketim malı Belirtiniz.
• Üretim malı
• Dayanıklı mal
• Dayanıksız mal

EKONOMİDE MAL VE HİZMET
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla üretilen so-
mut nesnelere mal denir. Ekmek, şeker, kalem, elbise, oto- EKONOMİK MALIN ÖZELLİKLERİ
mobil, buzdolabı vs. birer maldır. Belli bir emek sonucu üretilmelidir.
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla gerçekleşti-
İhtiyaca cevap veren malın bir ekonomik değeri vardır. İhti-
rilen işlere hizmet denir. Temizlik, ulaşım, bankacılık, işçi- yacı karşılama sayısı arttıkça malın ekonomik değeri de artar.
lik, berberlik, doktorluk, eğitim vs. birer hizmettir. Hizmet- Para karşılığında alınıp satılabilmeli yani değişim
leri iki alt gruba ayırmak mümkündür. Doktor, berber ve değerine sahip olmalıdır.
dişçilerin sunduğu hizmetler kişisel hizmetlerdir. Öte yan- Mal, ihtiyaçları karşılamalı ve fayda sağlamalıdır.
dan kişisel olmayan ancak üretim organizasyonu oluşturan
Mal tüketilebilir olmalıdır.
hizmet sınıfı vardır ki bunlara ticari hizmetler sınıfı denir.
Bankacılık, ulaşım, ticaret, sigorta ve iletişim en önemli ti-
cari hizmetler arasında yer alır. Mal ve hizmetler ekonomi-
BİLİYOR MUYDUNUZ?
de ihtiyaçları karşılamak amacıyla üretilir. Aralarındaki fark
malın somut, hizmetin ise soyut olmasıdır.
Ekonomi içerisinde mallar, üretiminde kullanılan
emeğe göre ikiye ayrılır:
a) Elde Ediliş Biçimine Göre Mallar
Elde edilmeleri için herhangi bir emek ve masraf gerek-
869 ile başlayan barkodların Türkiye’de üre-
tirmeyen şimdiki ve gelecekteki ihtiyaçlarımızı karşılayacak tilen malların barkodları olduğunu biliyor muy-
kadar bol miktarda olan hava, güneş ışığı gibi mallara ser- dunuz?
best mal denir. www.barkod.web.tr
Üretimi için emek harcanan, belirli bir fiyatı olan ve yer-
yüzünde kıt miktarda bulunan, bu nedenle ekonomik olarak kullanılması gereken mallara ekonomik mal denir.
Örneğin otomobil, ev, ekmek, kalem, bilgisayar ekonomik maldır. Ekonomiyi ilgilendiren yalnızca ekonomik
mallardır. Kıt olan ekonomik mallar, emek ve masraf karşılığı elde edilir.
Bir malın serbest veya ekonomik mal olması duruma göre değişebilir. Soluduğumuz hava serbest mal iken
su altındaki dalgıçlar ve uzayda araştırma yapan astronotlar için ekonomik maldır. Doğada su kaynağı yakınına
kamp kurulduğunda su serbest mal iken şehirde evimize ulaşması hizmet gerektirdiğinden ekonomik maldır.
Dolayısıyla belli malları serbest veya ekonomik olarak belirlemek mümkün değildir.
b) Kullanılış Biçimine Göre Mallar
Üretim malı: İnsanların ihtiyaçlarını dolaylı olarak karşılayan mallardır. Üretim malları, doğrudan tüke-
tilemezler ancak bu mallarla insanın doğrudan tüketebileceği mallar üretilebilir. Üretim malları dayanıklı ve
dayanıksız mallar olarak ikiye ayrılır. Dayanıklı üretim malları; üretimi sağlayan ve uzun süreli kullanılan dikiş
makinesi, traktör gibi mallardır. Dayanıksız üretim malları ise üretimin gerçekleşmesinde kullanılan kömür,
petrol, elektrik gibi mallardır.
Tüketim malı: İnsan ihtiyaçlarını doğrudan gideren mallardır. Bunlar dayanıklı ve dayanıksız tüketim mal-
ları olmak üzere ikiye ayrılır. Dayanıklı tüketim malı, faydası bir ya da birkaç kez kullanmakla bitmeyen, uzun
süreli kullanılan araba, buzdolabı, bilgisayar gibi mallardır. Dayanıksız tüketim malları insan ihtiyaçlarını doğ-
rudan gideren ekmek, süt, mum, benzin gibi mallardır.

48 EKONOMİDE MAL VE HİZMET