Page 43 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

EKONOMİK SİSTEMLER

KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK
• Ekonomik sistem 1. Dünyada uygulanmakta olan ekonomik sistemler nelerdir? Fikirlerinizi paylaşınız.
• Kapitalizm 2. Ülkemizde hangi ekonomik sistemin uygulanmakta olduğunu ve bu sistemin
• Sosyalizm özelliklerini biliyor musunuz?
• Karma ekonomik sistem

EKONOMİK SİSTEMLER
BİLİYOR MUYDUNUZ?
Ekonomik sistemler; toplumun eko-
nomik düzenini, ekonomik etkinlik- 1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti
Anayasası’nın 166. maddesinde “eko-
lerinin örgütlenme biçimini ve üretim
nomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı,
teknolojisini belirler. Bu sistemler, eko-
özellikle sanayinin ve tarımın yurt dü-
nominin temel sorunu olan malların
zeyinde dengeli ve uyumlu biçimde
kimler için hangi yöntemlerle üretileceği hızla gelişmesini, ülke kaynaklarının
ve bölüşüleceği sorununa farklı çözüm- döküm ve değerlendirilmesini yaparak
ler getirir. Dünyada örgütlenmeler farklı verimli şekilde kullanılmasını planla-
biçimlerde olmaktadır. Yöntem farklı- mak, bu amaçla gerekli teşkilatı kur-
lıklarına rağmen amacın tek olduğunu mak” görevini devlete verdiğini biliyor
söylemek mümkündür. Ortak amaç “in- muydunuz?
sanoğlunun sonsuz ihtiyaç ve taleplerini www.tbmm.gov.tr
sınırlı olanaklarla karşılamak”tır.
KAPİTALİST EKONOMİ SOSYALİST EKONOMİ
SİSTEMİNİN SİSTEMİNİN
ÖZELLİKLERİ ÖZELLİKLERİ
1. Özel mülkiyet esastır. 1. İ k t i d a r v e ü r e t i m
2. Ekonomi serbest pi- araçları halk tarafından
yasa koşulları altında kontrol edilir.
işler. 2. Üretim kâra göre değil,
3. Üretim araçları özel temel gereksinimlere
sektörün elindedir. göre şekillenmektedir.
4. Devlet ekonomik ya- 3. Üretilenler toplumda
Görsel 1. 11: Adam Smith
şama müdahale etmez. eşit şekilde ya da Görsel 1. 12: Karl Marx
Kontrolünü sağlar. toplumun haklı göreceği
5. Ekonomide birey kendi eşitsizliklerle dağıtılır.
çıkarı peşinde koşar. 4. Toplumun çıkarları bire-
6. Üretimde belirleyici olan yin çıkarlarından önce gelir.
kârdır. 5. Özel mülkiyet sınırlıdır.
7. Temel ihtiyaçlar dışında başka tüketim 6. Özel teşebbüs yoktur.
alışkanlıkları yaratılır.

KARMA EKONOMİ SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ
1. Devlet ve özel teşebbüs birlikte yer alır.
2. Kapitalizm ve sosyalizm arasında yer alan fakat özü itibarıyla kapitalizme yakın
olan bir sistemdir.
3. Devlet ekonomiye kısmi olarak müdahale eder.
4. Kamu yararı ile bireysel çıkarlar bağdaştırılmıştır.
5. Devlet, toplum tercihlerine uygun üretimi sağlamak amacıyla piyasa
mekanizmasını düzeltici önlemler almaktadır.
6. Özel girişimcinin yatırım yapmayı kârlı bulmadığı alanlarda toplum ihtiyaçlarını
karşılamak için devlet girişimde bulunur.

EKONOMİK SİSTEMLER 53