Page 40 - Sosyoloji 2 | 1.Ünite

EKONOMİNİN TEMEL ÖGELERİ

KAVRAMLAR DERSE HAZIRLIK
• Üretim • Deflasyon 1. Fiyatların yükselmesiyle alım gücünüzün düştüğünü hissediyor musunuz?
• Tüketim • Devalüasyon Görüşlerinizi paylaşınız.
• Bölüşüm • Revalüasyon 2. Alışverişlerinizi neye göre yaparsınız. Açıklayınız.
• Enflasyon 3. Üretimin ekonomideki yeri hakkındaki düşüncelerinizi belirtiniz.

EKONOMİNİN TEMEL ÖGELERİ
Ekonomik yaşam çeşitli ögelerin bir araya gelmesiyle oluşur. Bunlar; üretim,
tüketim ve bölüşümdür.
A) ÜRETİM
İnsan ihtiyaçlarını karşılayan mal ve hizmetlerin elde edilmesi amacıyla ya-
pılan çalışmalara üretim denir. Başka bir deyişle bir nesnenin tüketime uygun
hâle getirilmesi için yapılan çalışmalardır. Buğdaydan un, sütten peynir, petrol-
den akaryakıt, yünden kazak yapmak üretimdir. Bu bağlamda, toprağı ekmek
suretiyle belirli birtakım ürünler yetiştirmeye tarımsal üretim; birtakım girdiler
kullanmak suretiyle endüstriyel ürünler üretmeye sanayi üretimi; zihin gücü ve
emek harcayarak entelektüel bir ürün ya da eser meydana getirmeye de zihinsel
Görsel 1. 8: Üretim üretim adı verilir.

ÜRETİMİN TEMEL KAVRAMLARI

Doğal kaynaklar; yer altı ve yer üstü kaynaklarıyla tabiatın sahip olduğu her türlü unsurdur. Üretim için gerekli olan
madde, mekân ve enerji doğadan sağlanır.

Emek (iş gücü); üretimin temel ögesi olup insan faaliyetinin üretime katılmasıdır. Çalışanın yaptığı hizmetler kar-
şılığı elde ettiği kazanca “ücret” denir. İnsanın fiziki gücü veya zihinsel yeteneği ile yapıtığı işler değişiklik gösterir.

Sermaye (anamal); üretim sürecinde mal veya hizmet oluşturmak için kullanılan üretim faktörleridir. Sermaye daha
çok üretim sürecinde insanın yaratma gücünü artıran alet, makine, tesis ya da binadır.

Teşebbüs (girişim); emek, doğal kaynaklar ve sermayeyi organize eden ve amacı kâr olan kuruluştur. Bu kuruluşun
sahibine müteşebbis (girişimci) denir.

B) TÜKETİM
İhtiyaçları karşılamak amacıyla üretilen mal ve hizmetlerden faydalanmaya tüketim denir. Bir malın
kullanılması o malın yok olduğu anlamına gelmez. Maldan yavaş yavaş yararlanmak bir tüketimdir. Otomobil,
ev, gömlek, kazak, çamaşır makinesi gibi mallar tek kullanımda tükenmeyen fakat her kullanımda eskiyen
mallardır.
Tüketimi etkileyen faktörler; kültürel ve ekonomik faktörlerdir. Eğitim düzeyi, teknolojik ve bilimsel geliş-
meler, dinsel inançlar, statü, gelenekler, görenekler, âdet, töre ve moda tüketimi etkiler. Tüketimi belirleyen diğer
bir ekonomik faktör ise gelirdir. Gelir, üretime yapılan katkı karşılığında belirli bir sürede elde edilen değerlerin
para veya mal cinsinden miktarıdır. Gelirin tüketilmeden gelecekte kullanılmak üzere ayrılması tasarruftur.
İnsanlar çeşitli sebeplerle tasarrufta bulunurlar. Bunlar; gelecek endişesi (ihtiyarlık, hastalık, işsizlik), bir şeye
sahip olma arzusu (ev, araba alma isteği), parayı harcama istek ve ihtiyacının olmaması durumudur.
Tasarrufların yeni bir üretim için kullanılmasına yatırım denir. Halk arasında arsa ya da altın almak yatırım
yapmak olarak adlandırılır.

50 EKONOMİNİN TEMEL ÖGELERİ