Page 26 - TARİH 10 - ÜNİTE 2

2. ÜNİTE

Edirne yakınlarında, bugün Yunanistan topraklarında bulu-
nan Simavna kasabasında doğan Şeyh Bedreddin, babasının
yanında eğitime başlamış Kahire, Şam, Halep gibi dönemin
ünlü kültür merkezlerinde uzun süre ilim tahsil etmiştir.
Edirne’ye döndükten sonra Osmanlı tahtını kardeşleri ile
paylaşarak saltanat süren Musa Çelebi’nin takdirini kazanan
Şeyh Bedreddin, kazaskerliğe tayin edilmiştir. Fakat Çelebi
Mehmet’in (Görsel 2.33) Osmanlı tahtını ele geçirmesi üze-
BİLİYOR MUSUNUZ? rine bu görevinden azledilerek 1 000 akçe maaşla İznik’te
göz hapsine alınmıştır.

Bu tarz isyanların genel karakterine bakıldığında seyri ve neticesi
ne olursa olsun çevresine topladıkları insanlardan ziyade isyanların
liderlerinin açık ve gizli amaçları olduğu görülmüştür. Bu kişiler,
yaşadıkları dönemdeki siyasi, sosyal ve ekonomik sıkıntıları kulla-
narak kendi menfaatleri doğrultusunda isyan etmiştir. Dolayısıyla
bu tür isyanlar toplumun sıkıntılı dönemlerinde ortaya çıkmıştır.
Örneğin Bâbailer Ayaklanması, Türkiye Selçuklu Devleti’nin; Şeyh
Bedreddin İsyanı da Osmanlı Devleti’nin sosyal ve siyasi çalkan-
tılar yaşadığı dönemlerde ortaya çıkmıştır.
Bâbailer Ayaklanması’na benzer özellikler taşıyan Şeyh Bedreddin
Olayı da Fetret Devri’nde yaşanan taht kavgaları nedeniyle Os-
manlı Devleti’nde yaşanan siyasi, sosyal ve ekonomik buhranların
Görsel 2.33 sonucunda ortaya çıkmıştır. Buhranlı dönemlerde halka, içinde
Çelebi Mehmet (Temsilî) bulunduğu sıkıntılardan kurtarılacaklarını söyleyen isyancılar,
eşitlikçi anlayışın hâkim olduğu bir toplumsal düzen kuracakla-
rını vaat ederek taraftar toplamış ve siyasal iktidarı ele geçirmeyi
amaçlamıştır.

TARTIŞALIM İsyanları organize eden liderlerin açık ve gizli amaçları neler
olabilir?

II. Murad’ın Tahttan Çekilişi

II. Murad, Edirne-Segedin Anlaşması ile Macar Kralı ve Sırp
Despotu’na bir daha Tuna Nehri’ni geçmeyeceğine dair söz
vermiştir. Aynı yıl Karamanoğulları ile de bir antlaşma yaparak
Beyşehir, Seydişehir, Oklukhisarı ve Akşehir’i Karamanoğulla-
rı’na bırakmıştır. Sınırlarda barış ortamını tesis etmeye çalışan
II. Murad aslında son dönemde ilerlenen bölgelerden geri
çekilmiş oldu. Bu kayıplardan sonra artan muhalefet Sultan’ı
bunaltmış, çok sevdiği büyük oğlu Alâeddin Ali Çelebi’nin
vefatıyla da sarsılan Sultan, Ağustos 1444’te tüm yetkilerini
oğlu II. Mehmet’e bırakarak Bursa’da inzivaya çekilmiştir
YORUMLAYALIM (Emecen, 2016, s. 120’den düzenlenmiştir).

II. Murad’a karşı devlet ileri gelenleri arasında oluşan muhale-
fetin sebepleri neler olabilir?

70