Page 6 - TARİH 10 - ÜNİTE 2

2. ÜNİTE

Anadolu’nun Jeopolitiği

Jeopolitik; bir yerin bulunduğu coğrafyanın o bölgeye kazandır-
dığı önem doğrultusunda devletlerin ürettiği politikadır. Örneğin
Anadolu’nun üç kıtanın kesiştiği
bir noktada bulunması, burada
kurulan devletlerin, bölge ticaret
AVRUPA yollarını hâkimiyet altına alma

politikası uygulamalarına sebep
olmuştur. Buradan hareketle coğ-
rafyanın, devletlerin siyasi po-
litikalarında belirleyici olduğu
söylenebilir (Görsel 2.2).

Anadolu; coğrafi konumu, geçiş
ASYA yolları üzerinde bulunması, ik-
limi, su kaynakları ve yarımada
AFRİK A şeklinde olması gibi özellikleri

Görsel 2.2 sayesinde tarihin ilk dönemlerin-
Anadolu ve çevresinin den itibaren yerleşim için ideal bir bölge olmuştur. Anadolu’nun
uydu fotoğrafı bu özelliklerinin de etkisiyle XI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren

1221’den İtibaren bölgeye, Oğuz göçleri artarak devam etmiş ve buna bağlı olarak
Moğol İstilası’nın başlaması Anadolu’nun Türkleşmesi hızlanmıştır.
ve Türk göçlerinin Anadolu’nun Türkleşmesi, dünya tarihi bakımından önemli bir
hız kazanması olgudur. Anadolu, Türklerin fethinden önce Bizans-Sasani ve Bi-
zans-Arap mücadeleleri nedeniyle savaş alanı hâline gelmiş ve
1230 bölgede nüfus oldukça seyrekleşmiştir. Anadolu’da Türk hâkimi-
Türkiye Selçuklularının, Yas- yetinin sağlanmasıyla birlikte bölgeye kitleler hâlinde Türkmen
sıçemen’de Harezmşahları göçleri başlamış ve bölgenin etnik yapısında Türkler çoğunluğu
mağlup etmesi oluşturmuştur. Ancak Anadolu’ya giren Türkler Batı Anadolu kıyı-
1243 larına kadar ilerleme fırsatı bulsa da Haçlı Seferleri sonrasında
Moğolların, Kösedağ’da iç bölgelere çekilmek zorunda kalmıştır.
Türkiye Selçuklularını Türk göçleri sırasında Bizans egemenliğinde bulunan Anadolu’daki
mağlup etmesi gayrimüslimler; Bizans’taki taht kavgalarından, idarecilerin keyfî
1277 uygulamalarından, kargaşa ortamından ve alınan ağır vergilerden
Sultan Baybars’ın Moğollar’ı bunalarak Bizans’a karşı cephe almıştı. Bu nedenle Anadolu’da Bi-
Elbistan Savaşı’nda mağlup zans hâkimiyetinde yaşayan halk, Türk egemenliğini direnmeden
etmesi kabul etmiştir. Bu durumun gerçekleşmesinde, Bizans’ın Anado-
1277 lu’daki pek çok kavmi Ortodoks olmaya zorlaması da etkili olmuştur.
Abaka Han komutasındaki Anadolu coğrafyasında XIII. yüzyıl boyunca yaşanan siyasi ve
Moğollar’ın Anadolu’da sosyal gelişmeler, Osmanlı Beyliği’nin kuruluşuna giden sürecin
yaptığı büyük katliam açıklanmasında önemli rol oynamıştır.

1298-1299 1335’e kadar Anadolu’da Moğol baskısı altında olan Türk boyları,
Moğolların Anadolu Valisi batı yönünde genişlemeye devam etmiştir. Fırsat buldukça denge-
Sülemiş’in İsyanı ve Moğol leri de gözeterek siyasileşme yoluna giden boylar, bağımsızlıklarını
baskısının azalması ilan ederek birer birer beyliklerini kurmaya başlamıştır.

CEVAPLAYALIM Tarih şeridindeki siyasi gelişmelerin, Anadolu’nun sosyal hayatına
etkileri nelerdir?

50