Page 7 - TARİH 10 - ÜNİTE 2
P. 7
BEYLİKTEN DEVLETE
OSMANLI SİYASETİ (1302-1453)
2.2. OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUYLA İLGİLİ GÖRÜŞLER
Osmanlı Devleti’nin kuruluşuyla ilgili yeterli kaynak olmamasının TARTIŞALIM
nedenleri neler olabilir?
Osmanlı Beyliği’nin kurucularının; menşei, hangi boya mensup
oldukları, Anadolu’ya ilk ne zaman geldikleri, hangi yörelerde
yaşadıkları ve hatta beyliğin tam olarak ne zaman ve nerede ku-
rulduğu hâlâ tartışma konusudur. Bunun en büyük nedeni Kuruluş
Dönemi kaynaklarının yetersizliğidir. Osmanlı Beyliği’nin kurulu-
şunu anlatan ilk kaynakların, kuruluştan yaklaşık bir asır sonra
kaleme alınması, dönemin aydınlatılmasını zorlaştırmaktadır. Bu
nedenle gerek hanedanın ortaya çıkışı gerekse beyliğin kuruluşu
konularında tarihçiler, başta Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgele-
ri olmak üzere mevcut bilgilerden hareketle birtakım çıkarımlar
ortaya koymuştur (Görsel 2.3).
Görsel 2.3
Osmanlı Tarih Yazıcılığı Başbakanlık Osmanlı Arşivi
(İstanbul)
Osmanlı tarihinin kaynakları, kütüphane ve arşiv kaynakları
olmak üzere iki temel kaynak grubundan oluşur. İlk iki yüzyıl
yani XIV ve XV. yüzyıllar için her iki kaynak grubu da oldukça
yetersizdir. Bu durum bize, Osmanlıların bizzat yaptıkları veya
içinde bulundukları tarihî olayları, zamanında kayıt altına al-
madıklarını hatırlatır. Dolayısıyla Osmanlılarda tarih yazıcılığı
devletin siyasi, askerî, coğrafî ve benzeri gelişmeleriyle eş
zamanlılık göstermez. Osmanlı Beyliği’nin Kuruluş Dönemi’ne
dair günümüze ulaşan ilk eserin 1410’lu yıllarda ve Osmanlı
tarihini bir bütün olarak anlatan Türkçe kroniklerin ise 1490’lı
yıllarda yazıldığı düşünüldüğünde, Osmanlı tarih yazıcılığının
devletin kuruluşundan çok sonra ortaya çıktığı anlaşılacaktır.
Kuruluşu II. Murad, gelişmesi II.Mehmet ve yükselişi II. Bayezid
dönemleri olarak kabul edilen Osmanlı tarihçiliği, II. Bayezid
Dönemi’nden itibaren yeni bir ivme kazanmış gerek nicelik
gerek nitelik gerekse tür olarak yükselişini sürdürmüştür YORUMLAYALIM
(Öztürk-Yıldız, 2013, s.15’ten düzenlenmiştir.)
Metinde Osmanlı tarihi araştırmacıları için hangi sorun vurgu-
lanmıştır?
51
