Page 8 - TARİH 10 - ÜNİTE 2

2. ÜNİTE

Tarihçiler, kuruluştan uzun süre sonra kaleme alınmış ilk Osmanlı
kroniklerini yeniden yorumlayarak Osmanlıların kimliği ve bey-
liğin oluşumunu ortaya koymaya çalışmıştır. Osmanlı Beyliği’nin
kurucusu Osman Gazi’nin isminin ilk defa belirlenmesi de dâhil
olmak üzere Kuruluş Dönemi’nde yaşanan askerî ve siyasi gelişme-
leri ortaya koymak için yabancı kaynaklara ihtiyaç duyulmaktadır.
Bizans tarihçileri Pachymeres (Pakimires), Nikephoros (Nikeforos)
ve Kantakouzenos (Kantakuzen) ile Arap gezgin, coğrafyacı ya da
tarihçileri İbn-i Batuta, el-Ömerî, İbn-i Said ve İbn-i Haldun’un
bıraktıkları eserler döneme ışık tutmaktadır. Fakat bu bilgiler,
Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu yazmak için yeterli değildir.
Osmanlı Tarihinin En Eski Kaynakları

Osmanlılar hakkında ilk tarihî bilgiler, Orhan Bey’in imamı İs-
hak Fakih’in oğlu Yahşi Fakih tarafından kaleme alınan “Yahşi
Fakih Menâkıbnâmesi”dir. Ancak bu eser günümüzde mevcut
değildir. Aşıkpaşazâde, Gebze’den geçerken hastalanmış ve
Görsel 2.4
İskendernâme (Ahmedî) Yahşi Fakih’in evinde misafir olmuştur. Burada menakıpna-
meyi okuyan Aşıkpaşazâde daha sonra “Aşıkpaşazâde Tarihi”
adlı eserini yazarken buradan edindiği bilgileri kullanmıştır.
Bugün elimizde olan ve Osmanlı Beyliği’nin kuruluşu ile ilgili
bilgi veren kaynaklardan en eskisi ise Ahmedî’nin “İsken-
ÖRNEK METİN dernâme” (Görsel 2.4) adlı eseridir (Gündüz, 2014, s.14’ten
düzenlenmiştir).

Osmanlı Beyliği’ni kuran hanedanın menşeine dair iki farklı görüş
ortaya atılmıştır. Bunlardan ilki; Ertuğrul Gazi’nin babasının Sü-
leyman Şah olduğu yönündeki rivayettir. İkincisi ise ba-
basının Gündüz Alp olduğu yönündeki genel
kabul gören görüştür. Aşıkpaşazâde, Neşrî
ve Oruç Bey gibi tarihçiler, Ertuğrul Gazi’nin
babasının Süleyman Şah olduğunu ve onun
Fırat Irmağı’nı geçerken boğulduğunu, Caber
Kalesi’ne defnedildiğini belirtmiştir. Bu anla-
tıyla Osmanlıların kökleri, Anadolu’nun Fatihi
Türkiye Selçuklularının kurucusu Kutalmışoğ-
lu Süleyman Şah’a dayandırılmak istenmiştir.
Ancak son araştırmalar, göstermektedir ki Er-
Görsel 2.5 tuğrul Gazi’nin babası Gündüz Alp’tır. Ahmedî,
Ertuğrul Gazi
(Temsilî) Enverî, Ruhi Çelebi ve Karamanî Mehmet
Paşa gibi kişiler de bunu teyit eden şecereler
hazırlamıştır. Ertuğrul Gazi’nin (Görsel 2.5)
büyük oğlunun isminin Gündüz olması da bunu
desteklemektedir. Belki de Süleyman Şah Efsanesi;
Osmanlıların, Türkiye Selçuklularına vâris olduğunu kanıtlamak
için ortaya atılmıştır.

Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Bey’in ismi ilk defa
Bizanslı Tarihçi Pachymeres’in (Pakimires) “Relations Histo-
BİLİYOR MUSUNUZ?
riques” (Bizanslı Gözüyle Türkler) adlı eserinde geçmektedir.

52