Page 5 - Tarih 11 - Ünite 2
P. 5
DEĞİŞİM ÇAĞINDA
AVRUPA VE OSMANLI
2.1. AVRUPA’DA DEĞİŞİM ÇAĞI
“Batı, üç esas üzerinde temellerini oluşturarak bugününü inşa TARTIŞALIM
etmeye başlamıştır. Bunlar; Hristiyanlık, Feodalite ve Rönesans’tır.”
Marc Bloch (Mark Bloh)
Üç esasın, bugünkü Avrupa medeniyetine etkileri neler olabilir?
XVI. yüzyılın başlarına kadar Avrupa’da siyasi, sosyal ve ekono-
mik alanda en yetkili kurum Roma Katolik Kilisesi ve bu kiliseyi
temsil eden Papalık’tır (Görsel 2.1). Batı Roma İmparatorluğu’nun
çöküşünden sonra otorite boşluğundaki Avrupalılar, Hristiyanlığı
temsil eden kiliseye sıkı sıkı sarılmıştır. Avrupa halkı, kiliseye ve
kilise mensuplarına saygılı davranarak kurtuluşa ereceğine inan-
mıştır. Böylece kilise, her alanda yetkilerini genişletmeye ve Orta
Çağ Avrupası’nı şekillendirmeye başlamıştır. Sonuçta kilisenin
mutlak egemenliği sağlanmış ve ruhban sınıfı hiç kimsenin itiraz
edemediği manevi güce ulaşmıştır.
Dinî bir kurum olan Papalık, XVI. yüzyılın ilk çeyreğinde uyguladı-
ğı etkin politikalarla İtalyan şehir devletlerinin en güçlülerinden
biri hâline gelmiştir. Özellikle eğitim ve öğretim alanında Oxford Görsel 2.1
(Oksford) (Görsel 2.2), Paris ve Bologne (Bulöni) gibi dönemin Papalık’ın merkezi Vatikan
önemli üniversitelerinde söz sahibi olan Papalık, buralarda Aristo
ve Batlamyus’un öğretilerini okutmuştur. Bu öğretilere karşı çı-
kanlar ise Engizisyon mahkemelerinde yargılanmıştır. Hristiyan-
lıktan uzaklaşan insanları cezalandırmak amacıyla
kurulan Engizisyon mahkemeleri ile kilise kendi
ceza mekanizmasını oluşturmuş, bundan dolayı da
bilimsel çalışmalar ilerleyememiştir.
Bilimin Gelişmesi
Orta Çağ’da; toplumlar din eksenli ortamlarda
yaşadığı için bilimsel çalışmalar, kilisenin ve din
adamlarının baskısı nedeniyle ilerleyemiyordu.
Aristo’ya göre tanrılar gökyüzünde yaşadığı için Görsel 2.2
gezegenler ve yıldızlar mükemmel yapıdaydı ve lekesizdi. Oxford Üniversitesi (Londra)
Dünya, evrenin merkeziydi ve tüm gök cisimleri Dünya çev-
resinde dönerdi. Bu düşünceler kilise tarafından da kabul
edildiği için astronomi ilerleyemiyordu. Aristo’nun; “Dünya ve
evrendeki her şeyi oluşturan dört ana madde; toprak, su, hava
ve ateştir.” düşüncesi fizik ve kimyanın gelişmesini engelle-
mişti. Veba gibi ölümcül hastalıkların, insanların günahları
nedeniyle ortaya çıktığına inanıldığı ve tedavi amacıyla din
adamlarına gidildiği için tıp gelişemiyordu. Avrupa’da ortaya
çıkan Aydınlanma Çağı sayesinde; insana ve özgür düşünce-
ye önem verilmeye başlanmış ve modern bilimsel düşünce
sistemi, Avrupa’dan tüm dünyaya yayılmıştır.
Ural Akbulut, “Aydınlanma Çağı: Bilimin YORUMLAYALIM
Gelişmesini Hızlandırdı”, s.1-2’den düzenlenmiştir.
Aydınlanma Çağı’nın günümüz bilim dünyasına etkileri nelerdir?
51