Page 6 - Tarih 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

Tarih; toplumların başından geçen olayları zaman ve yer gös-
tererek belgelere dayalı bir biçimde anlatan bunların sebep
ve sonuçlarını, birbirleriyle olan ilişkilerini objektif olarak ele
alan sosyal bir bilimdir. Amaç olarak insanın kendisini konu
alan tarih, yöntem olarak da kanıtların ortaya çıkarılmasını
ve belirli bir yaklaşımla yorumlanmasını benimser. Geçmiş
ve şimdiki zamandaki insan tecrübesinin tamamı tarihin ko-
nusu içerisine girer.

Arapça “erreha” fiilinden türeyen tarih; “Aya göre vakit tayin
etmek, bir olayın meydana geldiği günü ve yılı, bunların ra-
kamla yazılışını, bir şeyin oluş zamanını ve olaylar dizisini tespit
BİLİYOR MUSUNUZ? etmek” gibi çok geniş anlamlara gelmektedir. Batı dillerindeki
karşılığı Yunanca “istoria”dan türetilen historia ve historie’dir.

Tarihin konusu, zaman içinde insan faaliyetleri, farklı etki-
lerle meydana gelen değişimler ve insan eylemlerinin sonu-
cunda ortaya çıkan eserlerdir. Ayrıca doğa olayları, sonuçları
itibariyle insanları etkilediğinden tarihin konusu içerisinde yer
alır. Örneğin Orta Asya’da yaşanan kuraklık ve kıtlık tarihin
konusu değilken bu doğa olayı sonucundaki göçler tarihin
konusu olabilir. Kısaca tarihin konusu insandır ve insanın
olmadığı yerde tarih de olmaz.

Siyasi Cumhuriyetin İlanı

Askerî Malazgirt Savaşı

TARİHİN KONUSU Sosyal Orta Asya Türk Göçleri
İnsanoğlunun mey-
dana getirdiği faa- Ekonomik Sanayi Devrimi
liyetler, değişimler
ve eserlerdir. Kültürel Yazının İcadı (Görsel 1.3)

Görsel 1.3 Dinî İslamiyet’in Doğuşu
Yazının icadı ve gelişimi
Mimari Sultan Ahmet Camisi

Tarih biliminin araştırma konusu içerisine giren iki önemli un-
surdan birincisi olay, diğeri ise olgudur. Olay; tarihte insanlığı
etkileyen siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik, dinî konularda
kısa sürede meydana gelen gelişmelerdir. Olaylar; kendine
has özelliklere sahiptir, somut bilgiler içerir, yer ve zaman
bildirir. Olayların başlangıç ve bitiş süreleri de bellidir.

Olgu ise tarihte insanlığı etkileyen olayların ortaya çıkardığı
sonuçlara göre uzun sürede meydana gelen değişimlerdir.
Olgular; geneldir, süreklilik gösterir, soyuttur. Olgularda be-
lirli bir yer ve zaman söz konusu değildir. Tarihî olay ve olgu
arasındaki farklar şunlardır; tarihî olay biriciktir, özgündür,
tekrarlanamaz ancak tarihî olgu ise geneldir ve tekrar ede-
bilir. Örneğin Malazgirt Savaşı olay, Anadolu’nun Türkleşmesi
ise olgudur.

14