Page 8 - Tarih 9 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

Sosyal bir bilim olan tarih, bilinmeyene yönelerek onu kendi
yöntemleriyle keşfetmeye çalışır ve bilimsel bilgiyi ortaya çı-
karmak için kaynaklardan yararlanır. Çünkü kaynak olmadan
tarihî gerçekleri ortaya çıkarmak ve onları yazmak mümkün
değildir.
KAYNAK
Tarihî bilgiye kaynaklık eden malzemelerdir.

Birinci el kaynaklar (Ana kaynak) İkinci el kaynaklar
Olayın geçtiği döneme ait belge Olayın geçtiği döneme yakın ya
(Görsel 1.5) ve buluntulardır: da o dönemin kaynaklarından
Kitabe, abide, arkeolojik buluntu, faydalanılarak meydana getirilen
para vb. eserlerdir.

SINIFLANDIRILMASI
Sözlü Yazılı Sesli ve görün- Gerçek eşya ve
kaynaklar kaynaklar tülü kaynaklar nesneler
Efsaneler, Tabletler, Resimler, Arkeolojik
destanlar, kitabeler, fotoğraflar, buluntular ile
menkıbeler fermanlar, filmler, video tarihî eşya ve
vb. beratlar vb. bantları vb. nesneler.

CEVAPLAYALIM Tarihî bir olayın aydınlatılmasında hangi kaynaklar daha
güvenilirdir?

Tarih ve Diğer Bilimler
Tarihi diğer beşerî ve sosyal bilim dallarından
ayıran en önemli fark; diğer bilimler insanı ve-
ya doğayı bir yönüyle ele alırken tarih, insanı
her yönüyle ve bütün yaptıklarıyla anlamaya
ve anlatmaya çalışır.

Tarih, yöntem olarak da diğer bilimlerden fark-
lılık gösterir. Tarihî olaylar, fen ve doğa bilimleri
gibi tümdengelim ve tümevarım yöntemleriyle
kavranamaz. Çünkü bu bilimlerin ilgilendiği
konuların doğruluğu deneyle ortaya konabilir-
ken tarih bilimi için deney uygulanabilecek bir
metod değildir. Tarihî olaylar arasında sıkı bir
bağlantı kurmak; fizik ve doğa bilimlerindeki
gibi yasalar oluşturmak mümkün değildir. Di-
siplinler arası iş birliğinin geliştiği günümüzde
tarih biliminin ana uğraşısı, incelenmesi ve
açıklanması zaman alan karmaşık tarihî olayları
ortaya koymaya çalışmaktır.
Görsel 1.5
Kadeş Antlaşması tableti Tarihçi; siyasi, askerî, kültürel, sosyal veya biyografik çalışma-
(İstanbul Arkeoloji Müzesi) lar yaparken coğrafya, sosyoloji, felsefe, ekonomi, kronoloji,
etnografya, hukuk, heraldik, arkeoloji, sanat tarihi, dil bilimi
gibi farklı bilim dallarından yararlanır.

16