Page 7 - Tarih 9 | 1.Ünite

TARİH VE ZAMAN

Talas Savaşı
744 yılında II. Kök Türk Devleti’ni yıkan Uygurlar, onların ye-
rini dolduramadı. Bu nedenle Çinliler batıya doğru ilerlemeye
başladı. Bunun üzerine Karluk Türkleri tarafından desteklenen
Müslüman Araplar ile Çinliler arasında meydana gelen Talas
Savaşı’nda (751) Çinliler ağır bir mağlûbiyete uğradı. Çinliler
bu yenilgiden sonra Batı Türkistan’a hâkim olma emellerinden
vazgeçmek zorunda kaldı. Türk boyları Çin baskısından kur-
tuldu. Batı Türkistan’da sarsılan Türk nüfuzu yeniden kuruldu.
Türk-Arap mücadelesi Talas Savaşı’ndan sonra yerini dostluğa
ve iş birliğine bıraktı. Sağlanan bu barış ortamında İslâmiyet’in
Türkler arasında yayılması hızlandı.
Talas Savaşı kültür tarihi açısından da önemli gelişmelere yol
açmıştır. Kâğıt bu savaşta esir alınan Çinliler vasıtasıyla Çin
dışında ilk defa Semerkant’ta üretilmiştir. IX. yüzyıldan itibaren
Endülüs’ten Hindistan’a kadar bütün İslam ülkelerinde kâğıt
yapımına başlanmıştır. Kâğıt Avrupa’ya Sicilya ve Endülüs YORUMLAYALIM
üzerinden girmiştir (Taşağıl, 2010, s.501’den düzenlenmiştir).

Metindeki olay ve olgular nelerdir?

Tarih biliminin yöntemi nedir?

Görsel 1.4
Ahmet: Tarihî bir olay nasıl araştırılır? Kütüphanelerden mi (Görsel 1.4), Genel Ağ’dan
(İnternet) mı, arşivlerden mi?
Begüm: Tarih biliminin de diğer bilimler gibi yöntemleri vardır. Ancak tarihî olayların
aydınlatılmasında en önemli unsur belgelerdir.

Halit: Zamanı geriye döndürmek mümkün değildir. Bu nedenle doğa bilimlerindeki
deney ve gözlem, tarih bilimi için uygulanamaz. Öyle değil mi?

Zehra: Doğa bilimlerinin kesin kanunları olmasına rağmen tarihin yoktur. Tarihin de
içinde yer aldığı sosyal bilimlerde bilgiye, deney ve gözlem gibi yöntemlerle
ulaşılamaz. Çünkü sosyal bilimler toplumu ve insanı konu edinir.
Halit: Haklısın Zehra. Tarihte deney ve gözlem yoktur.

15