Page 19 - TARİH 9 - Ünite 2

İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

2.4. İNSAN VE GÖÇ

Geçmişten günümüze insanın günlük yaşamını kolaylaştıran TARTIŞALIM
gelişmeler nelerdir?

İnsanlığın yeryüzündeki serüveninde toplumların sosyal ve
ekonomik aşamaları; avcılık-toplayıcılık, çobanlık, tarım ve
uygarlık şeklinde sıralanabilir. Bu aşamalarda tarımın öğre-
nilmesiyle başlayan süreç, insanlık için önemlidir. Güneş, su
ve ekilebilir araziler açısından elverişli bölgelerde yaşayan bu
dönem toplumları, doğal çevrelerinden daha fazla yararlana-
bilecekleri bilgi ve tecrübeye ulaşmıştır. Bu birikime ulaşan in-
sanları yeni kaynak arayışına
yönlendiren nedenlerden biri-
si nüfus artışıdır. Doğal çev-
resini keşfedemeyen ve sınırlı
bir alanda yaşayan insanlar,
artan nüfusun beslenme ih-
tiyacını karşılamak için yeni
arayışlara girmişlerdi. Bunun
sonucunda toprağı işlemeyi
keşfetmişler ve hayvanları ev-
cilleştirmişlerdir.
İnsanlar, yerleşik hayata geç-
tikten sonra beslenmek için
Görsel 2.25
av hayvanlarını izlemeyi ve yer değiştirmeyi bırakmıştır. Bu Konar-göçerlerin
süreçte konar-göçer yaşamı (Görsel 2.25) devam ettiren top- yaşam alanı
lumlar olsa da yerleşik toplumlar karşısında giderek sayıları
azalmaya başlamıştır.

Göçebeler ve Yerleşikler

En eski çağlardan, yani insanoğlu besinini sağlamak için toprağa
bağlandığından beri göçebe ve yerleşikler hep karşı karşıya
gelmiştir. Her şey onları ayırır ve birbirlerini küçümsemelerine
neden olur. Çiftçiler için önemli olan küçük bir kasaba, bacası
tüten bir kulübe, tohum atarken sabanın ardında bıraktığı
iz, bir verdiğinde beş ya da on katıyla geri dönen mucizevi
tohumdur. Göçebelerse uçsuz bucaksız diyarları, özgürlüğü
ve onlara hayat veren sürüleri yeğlerlerdi. Göçebeler kaçacak
yeri ve yolu olmayan çiftçilere bir anda sel gibi baskın yapar
ve ganimetleri topladıktan sonra geldikleri gibi hızla çekip
giderler. Hiç olmazsa yalnızca kendilerine yakın yerlerde bulu-
nanlara saldırmakla yetinseler ama hayır tam aksine yerleşim
yerlerine yakın yerleşik kavimlere saldırmayıp onları gözetip
korurlar; belki iyi tanıdıklarından, belki de ihtiyaçları olduğun-
dan, bilemiyoruz. Onlar uzaklara gitmeyi, Çin ya da İran’da
iyi örgütlenmiş büyük imparatorluklara saldırmayı yeğlerlerdi YORUMLAYALIM
(Roux, 2006, s.37-38’den düzenlenmiştir).
Konar-göçerler ile yerleşik toplumların karşılıklı ilişkileri
hakkında neler söylenebilir?

43