Page 23 - TARİH 9 - Ünite 2

İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

İlk Çağ’ın Tüccar Toplulukları

Asurlar, MÖ II. binin başlarından MÖ 612’de Fenikeliler, MÖ XII. yüzyılda siyasi bir güç olarak
yıkılışına kadar varlığını sürdürmüştür. Me- ortaya çıkmış ve MÖ II. yüzyıla kadar varlığını
zopotamya’nın doğal kaynaklardan yoksun sürdürmüştür. Doğu Akdeniz sahil şeridinde genel
olması Asurların politikalarında ticareti ön olarak denizcilik ve deniz ticareti ile uğraşmışlardır.
plana çıkarmıştır. Asurlu tüccarlar, başta Kaniş Bu denizci kavim, gemilerin inşası amacıyla gerekli
(Kültepe) olmak üzere Anadolu’nun pek çok keresteleri temin etmek için gelişmiş bir ormancılık
yerinde ticaret merkezleri kurmuştur. Öyle faaliyeti de yürütmüştür. Doğu Akdeniz’de çok iyi
ki Asurların iki yüzyıl kadar Anadolu’da sür- bir ticaret ağı kurmuş olan Fenikeliler, Batı Akde-
dürdükleri ticari faaliyetler, Koloni devri (MÖ niz’de de ticaret kolonileri kurmayı başarmıştır.
1950-1750) olarak isimlendirilir. Hâkimiyet Zamanla Mısır, Kıbrıs, Girit ve Rodos dışında Sicil-
alanlarını zamanla Doğu Anadolu, Güney Doğu ya, Sardunya ve İspanya’ya kadar uzanan birçok
Anadolu, Suriye, Filistin ve Mısır’a kadar ge- yerde ticaret kolonileri kuran Fenikeliler, bu sayede
nişletmişlerdir. dünya deniz ticaretini kontrol etmeyi başarmıştır.

AVRUPA
ASYA
Dinyeper
İtil
ATLAS Don Balkaş Gölü
OKYANUSU Aral Siri Derya
Gölü
Tuna KARADENİZ
SOĞDLAR
Amu Derya
LİDYA
Semerkant
ASUR
HAZAR DENİZİ
İpek Yolu
AKDENİZ
FENİKE Fırat Dicle

Nil Basra Körfezi

AFRİKA KIZILDENİZ

HİNT
OKYANUSU

0 450 km
Harita 2.5
İlk Çağ’ın tüccar toplulukları

Lidyalılar, MÖ VII. yüzyılda Gediz ve Küçük Men- Soğdlar, İslam öncesi Orta Asya tarihinde,
deres vadileri merkez olmak üzere Kral Giges zama- merkezi Semerkant olmak üzere birçok şehir
nında bağımsız bir devlet hâline gelmiştir. Lidyalılar, devletinden oluşurdu. V. yüzyılın ortasında
zengin maden yatakları ve verimli toprakları ile öne Eftalitlerin (Ak Hunlar) ve 558 yılında Kök
çıkmıştır. Madencilik, tarım ve hayvancılığın yanında Türklerin hâkimiyetine giren Soğd bölgesi,
başkenti Sard; altın madeni ve kuyumculuk sanatı özellikle Kök Türk zamanında Orta Asya’nın
ile tanınmıştır. Lidyalıların, insanlık tarihinde ilk kez ekonomik, siyasi ve kültürel merkezi oldu.
madenî parayı (sikke), ücretli askerlerinin maaşla- Soğdlu tüccarlar Kök Türk koruması altında-
rını ödemek için icat ettikleri tahmin edilmektedir. ki Çin’den İtalya’ya kadar uzanan İpek Yolu
Lidyalılar, bu icatla dünya ticaretinde yeni bir atılımı üzerindeki ticareti kontrol etmiştir. İslam
başlattı. Aristotales’in deyimiyle değiş tokuşun zo- öncesinde olduğu gibi İslami dönemde de
runlu gerekliliğinden para ortaya çıkmış bir başka Soğdlar, İpek Yolu üzerinde etkin rol oyna-
tarz kazanç becerisi olan ticaret işi oluşmuştur. mayı sürdürmüştür (Harita 2.5).

47