Page 17 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 1.Ünite

GİRİŞ

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Metinde geçen “Türkiye Türkçesinin gelişmesi içinde Yeni Lisan hareketinden sonra en geniş çalış-
ma, Dil İnkılabı’dır.” cümlesinde “inkılap” kelimesinin anlamını cümlenin bağlamından hareketle
tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.

2. Metne göre Eski Türkçe hangi dönemlerde kullanılmıştır?
3. Okuduğunuz metinde Orta Türkçe Dönemi hakkında edindiğiniz bilgileri kendi cümlelerinizle ifa-
de ediniz.
4. Metne göre Osmanlı Türkçesi neden yabancı dillerin etkisi altında kalmıştır?
5. Metinden yola çıkarak Türkçenin tarihsel gelişim sürecinde çeşitli evreler geçirmesinin sebeplerini
belirtiniz.
6. Okuduğunuz metinde sanatlı söyleyiş, mecaz, öznellik gibi anlatım özelliklerine neden yer veril-
mediğini söyleyiniz.
7. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.

YAZARIN BİYOGRAFİSİ

KEMAL YAVUZ (1947-… ): Ermenek’te doğdu. İlk ve orta öğrenimini Kon-
ya’da tamamladı. Eğitimine İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bö-
lümünde devam etti. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde başladığı
doktora çalışmasını 1979’da bitirerek doktor unvanını aldı. 1982’de yardımcı
doçent, 1983’te de Yeni Türk Dili alanında doçent oldu. 1989’da Eski Türk Ede-
biyatı profesörü olarak İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde
göreve başladı. Reşat Nuri Güntekin’in Tiyatro ile İlgili Makaleleri, Üniversite Türk
Dili ve Kompozisyon Dersi, Garipname eserlerinden bazılarıdır.

DİL BİLGİSİ

Türkiye Türkçesinin gelişmesi içinde Yeni Lisan Hareketi’nden sonra en geniş çalışma Dil İnkıla-
bı’dır. 1928’de Latin alfabesinin kabulü 1932’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından Türk Dili Tetkik
Cemiyeti’nin (Türk Dil Kurumu) kuruluşu bu hareketin önemli halkalarıdır.

Yukarıdaki parça okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu parçada geçen noktalama işaretlerinin
parçadaki kullanım amaçlarını açıklayınız.

OKUYUNUZ

Aşağıda Talat TEKİN’in Orhon Yazıtları adlı eserinden bir parça verilmiştir. Eserin tamamını
okuyarak beğendiğiniz cümleleri sözlü olarak paylaşınız.

(Ey) Türk, Oğuz beyleri (ve) halkı, işitin! Üstte(ki) gök çökmedikçe, altta(ki) yer (de) delinmedikçe,
(D19) (e)y Türk halkı, (senin) devletini (ve) yasalarını kim yıkıp bozabilir idi? Türk halkı, (bu hu-
yundan) vazgeç (ve) nadim ol!

27