Page 12 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE

3. Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı

Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, XIX. yüzyılda başlayıp günümüze kadar devam eden bir edebî
dönemdir. 1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilanı; askerî, siyasi, toplumsal pek çok alanda bazı değişiklikleri
beraberinde getirmiştir.

Batı Etkisiyle Oluşan Ürünlerden Örnekler

Makber Yağmur Kaçağı
Eyvâh ne yer ne yâr kaldı elimden tut yoksa düşeceğim
Gönlüm dolu âh u zâr kaldı yoksa bir bir yıldızlar düşecek
Şimdi buradaydı gitti elden eğer şairsem beni tanırsan
Gitti ebede gelip ezelden yağmurdan korktuğumu bilirsen
Ben gittim o hâksâr kaldı gözlerim aklına gelirse
Bir gûşede târmâr kaldı elimden tut yoksa düşeceğim
Abdülhak Hamit Tarhan yağmur beni götürecek yoksa beni
Tanzimat edebiyatından Attilâ İlhan
Cumhuriyet Dönemi’nden

Toplum hayatındaki bu değişiklikler bir süre sonra edebiyatı da etkilemiş; gazeteler, Batı edebiyatın-
dan yapılan çeviriler, uyarlamalar Türk edebiyatına bu doğrultuda yön vermiştir. Böylece Batı kültürüyle
yetişen yeni kuşak sanatçıları, Batı edebiyatı yolunda yeni bir çığır açmışlardır. Bu edebî dönem; Tanzimat
edebiyatı, Servetifünûn edebiyatı, Fecriâtî edebiyatı, Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı ol-
mak üzere dönemlere ayrılır.
KOMİSYON

METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI

kopuz : Ozanların çaldığı telli Türk yazıt : Bir kimse veya bir olayın anısını
sazı. yaşatmak için bir şey üzerine kazılan
yazı, kitabe.
medrese : İslam ülkelerinde genellikle
İslam dini kurallarına uygun yön vermek : Yeni bir biçim, yeni bir düzen vermek.
bilgilerin okutulduğu yer.

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz metin, Türk edebiyatının tarihî dönemlerini anlatan bir metindir. Türk edebiyatı-
nın, Türklerin yer aldığı kültür çevrelerine göre üç ana bölüme ayrıldığından bahsedilmiştir. Ayrıca
metinde, Türk edebiyatının her bir dönemdeki dil özellikleri, başlıca edebî türler, önemli eserler hak-
kında bilgi verilmiştir.
Bu metin açıklayıcı bir nitelik taşıdığı için metinde mecazlı söyleyişlere pek yer verilmemiş, keli-
meler gerçek anlamıyla kullanılmıştır.
Türk toplumunu etkileyen bazı önemli olaylar (İslamiyet’i kabul etmeleri, coğrafi yerlerini değiş-
tirmeleri vb.) Türk edebiyatının tarihî dönemlere ayrılmasında etkili olmuştur.

22