Page 20 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 3.Ünite

3. Ünite

Fecriati sanatçılarınca devam ettirilen bireysel temalarda ağır bir dille, aruz ölçüsüyle, sanatkârane
üslupla şiir yazmaya ilk güçlü tepki onun yazdığı şiirlerdir. Millî duyguları dile getiren bu şiirler, o
dönemde büyük ilgi görmüş; bu şiirleri başka şairler tarafından yazılan, halk şiirine benzeyen şiirler
takip etmiştir.
Millî Edebiyat Dönemi şairleri, Şehîd yâhud Osman’ın Yüreği adlı şiirde olduğu gibi millî kaynaklara
yönelmiş; yalın bir dil, hece ölçüsü ve genellikle dörtlük nazım birimi kullanmıştır:
Ey parlak ay! Işığın saç, yolcuların gözüne;
O yerdeki kötü gece gizlemiştir mezarım.
Ey yolcular! Beni sorun, milletimin özüne;
O gündeki bir zelzele düzlemiştir mezarım.
Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp’ın yanı sıra “Hecenin Beş Şairi” ya da “Beş Hececiler” diye
adlandırılan şairler (Orhan Seyfi Orhon, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Yusuf Ziya Ortaç ve
Faruk Nafiz Çamlıbel) Millî Edebiyat Dönemi şiirinin yetkin örneklerini vermiştir. Millî Edebiyat şairleri;
art arda gelen Balkan Savaşı, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nın Anadolu’daki yıkımını dile
getirmiş; vatan sevgisi ve kahramanlık gibi temaların yanı sıra bireysel temaları da işlemiştir.

Mehmet Emin Yurdakul; Şehîd yâhud Osman’ın Yüreği adlı şiirde “Ey Türk ili, ey vatan! Sen her bir
yerden ulu’sun!” dizesinde olduğı gibi yalın bir dil kullanmış, seslenmelerden yararlanmış, betimleyici
bir anlatım tutumu sergilemiştir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Şehîd yâhud Osman’ın Yüreği adlı şiirdeki söyleyiciyi, söyleyici ile hitap edilen kişiler ve varlıklar
arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
2. Şiirdeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.

3. Şiirde millî değerler ile sosyal ve tarihî ögeleri belirleyiniz.
4. Şiirle ilgili beğeni, tespit, eleştiri ve güncellemelerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.

5. Şiirin yazıldığı dönemle ilişkisini ve sonraki dönemlere etkisini değerlendiriniz.

Şairin Biyografisi

Mehmet Emin Yurdakul (1869-1944): İstanbul’da doğdu. Beşiktaş
Askeri Rüştiyesini bitirdi. Mülkiye Mektebinin idadisinde okudu. Bir
süre hukuk öğrenimi gördü. Çeşitli memuriyet görevlerinde bulundu.
İstanbul işgal edilince Anadolu’ya geçti; yazı, şiir ve konuşmalarıyla Millî
Mücadele’yi destekledi. Siyasi olarak Türkçülük akımını savundu. Cum-
huriyet’ten önce de Cumhuriyet Dönemi’nde de milletvekilliği yaptı.
İlk şiirlerini Servetifünun Dönemi’nde yayımlayan Mehmet Emin
Yurdakul, Cenge Giderken adlı şiiriyle Millî Edebiyat şiirinin öncüsü sayıl-
dı. Dönemin şiir anlayışı dışında, yalın bir dille ve hece ölçüsüyle yazdığı
şiirlerle halkın sesi oldu. Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi’nde de
aynı çizgide şiirler yazdı. Genellikle millî konuları işleyen sanatçı, “Millî
Şair” unvanı ile anıldı. Anadolu’yu gerçekçi bir gözlemle şiire taşıdı.
Duygulara hitap ederken lirik ve epik bir söyleyişe yöneldi. Şiirde biçim-
Mehmet Emin Yurdakul
(1869-1944) sel yenilikler denedi, yeni nazım biçimleri kullandı, seslenmelere sıkça
yer verdi. Hecenin imkânlarını genişletti, farklı hece kalıpları kullandı.
Türkçe Şiirler, Türk Sazı, Ey Türk Uyan, Tan Sesleri, Ordunun Destanı şairin
başlıca eserleridir.

88