Page 2 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 2.Ünite

2. Ünite

A) İLK TÜRK DEVLETLERİNDE TOPLUM

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Konargöçer yaşam hakkında neler biliyorsunuz? Anlatınız.
2. Aşağıdaki görsellerden yola çıkarak karasal iklimin insanların hayatını nasıl etkileyeceği
konusundaki düşüncelerinizi söyleyiniz.

Görsel 2.1: Yaylak Görsel 2.2: Kışlak

2.1. İlk Türk Devletlerinde Toplumsal Yapının Özellikleri
Türklerin yaşadığı Orta Asya Bölgesi, şiddetli karasal iklimin hüküm sürdüğü ve hayat şart-
larının oldukça elverişsiz olduğu bir coğrafyaydı. Zira kış mevsiminde hava sıcaklığının bazen
eksi elli dereceye kadar düştüğü olurdu. Bu elverişsiz iklim şartlarında ortaya çıkan konargöçer
hayat (Görsel 2.3) Türklerin yaşayışını, inancını, örf ve âdetlerini, kısacası maddi ve manevi bü-
tün hayat tarzını etkilemiştir.
İlk Türk devletlerinde toplum, ida-
re edenler ve idare edilenler olmak üzere
iki kısma ayrılmıştır. Türk toplumlarında
sınıf ayrımı yapılmadığı ve herkese eşit
davranıldığı için yönetenlerle yönetilenler
arasında uyum içinde işleyen bir düzen
oluşmuştur. Toplumu idare eden beyler,
makam ve mevki için değil, toplumun
huzur ve refahını sağlayıp halkı adalet-
le yönetmek için çalışmışlardır. Halk da
sorumluluğunu bilmiş, devletine bağlılık
göstermiş, vergisini vermiş, gerektiğinde Görsel 2.3: Konargöçer yaşam tarzı
de askere gitmiştir.
Türklerde liyakatli, zeki, dürüst ve çalışkan olan herkes için yükselme yolu açık tutulmuş,
halkın içindeki başarılı insanlar, idari ve askerî kadrolarda her zaman yer bulabilmiştir. Çin el-
çisi, MÖ 167 yılında Hunların geleneklerinden bahsederken; “Savaş geçip de barış gelince herkes
mutlu olur ve rahatlığa kavuşur. Onlar, karşılıklı bir anlaşma içinde oldukları için idareleri zor
değildir. Bütün bir devletin idaresi, âdeta tek bir vücut gibi uyum hâlindedir.” demiştir.
İlk Türk toplumlarında yardımseverlik ve dayanışmaya çok büyük önem verilmiştir. Halk ara-
sındaki yardımlaşma sayesinde toplum daima birlik ve beraberlik içerisinde hareket etmiş, herkes
bir aile gibi yaşamıştır. Bu yüzden toplumda yoksulluk çeken ve çaresiz kalan insan sayısı yok
denecek kadar azdı.
Türklerde birlik, beraberlik ve yardımlaşmanın sağlanmasında bayramlar da önemli bir yere
sahipti. İlk defa Kâşgarlı Mahmud’un Divân-ı Lügâti’t Türk adlı eserinde Yengi Kün ismiyle ge-
çen Bedhrem (bayram), Türk halkı tarafından Nevruz, Nevruzi Sultani ya da Bahar Bayramı
gibi isimlerle anılmıştır.

66