Page 18 - Biyoloji 10 | 3.Ünite

1 EKOSİSTEM EKOLOJİSİ EKOSİSTEM EKOLOJİSİ

BÖLÜM

Beslenme ilişkisi olan canlıların enerji, sayı ve biyokütle bakımından oluşturdukları piramide besin
piramidi ya da ekolojik piramit denir (Görsel 3.19). Besin piramidinde yer alan basamakların her birine
trofik düzey (beslenme basamağı) adı verilir. Herhangi bir trofik düzeyde yer alan organik maddelerde-
ki enerjinin çok az kısmı, bir sonraki trofik düzeydeki canlılara besin olarak aktarılır. Besin ağı içerisinde
yer alan her besin zinciri yalnızca birkaç trofik düzeyle sınırlanmıştır. Bunun nedeni zincir boyunca
enerji aktarımındaki azalmadır. Üreticiler besin piramidinin birinci trofik düzeyinde, otçullar ikinci trofik
düzeyinde yer alır. Besin piramidinin her basamağındaki canlı sayısı farklıdır. Besin zincirinin piramit
şeklinde gösterilmesi bu farklılığa dikkat çeker. Büyük yapılı avcı hayvanların, avlarına göre daha az
sayıda olduklarını da destekler. Ancak bu piramitler her trofik düzeydeki organizmaların gerçek kütlesini
göstermez. Her basamakta kütle ve enerji kaybı söz konusu olduğundan bu tür piramitler genellikle yu-
karı doğru sivrilir. Bazı özel sucul ekosistemlerde ise piramit terstir. Üretici olan alglerin kütlesi bunların
üzerinden beslenen zooplanktonların kütlesinden küçüktür. Alglerin kütlesi daha küçük olmasına karşın
üreme ile kendilerini yenileme hızlarının yüksek olması sayesinde daha büyük kütleye sahip zooplank-
tonlara yetebilir.

Güneş enerjisi Besin piramidinde
aşağıdan yukarıya doğru çıkıldıkça

Birey sayısı azalır.
Üçüncül
1 J
Tüketici
Biyokütle azalır.
(hepçil)
İkincil Aktarılan enerji azalır.
10 J
Tüketici
(etçil) Ayrıştırıcı Enerji kaybı artar.

100 J Birincil Zehirli madde birikimi artar.
Tüketici
(otçul) Genellikle vücut büyüklüğü
artar.
1000 J
Üretici

Beslenme biliminde kalori yerine kullanılan enerji birimi Joule (jul)’dur ve J ile gösterilir.

Görsel 3.19: Besin piramidi

Karekod 3.1: Besin zinciri ve enerji akışı

BİYOLOJİ 10 152