Page 20 - Biyoloji 10 | 3.Ünite

1 EKOSİSTEM EKOLOJİSİ EKOSİSTEM EKOLOJİSİ

BÖLÜM

Beslenme basamaklarında yer alan canlıların toplam organik madde miktarına biyokütle (biyomas)
denir. Ekosistemlerin çoğu beş ya da daha az sayıda beslenme basamağıyla sınırlıdır. Organizmalar
enerjilerinin bir bölümünü biyokütleye dâhil ederler. Ancak solunum ve diğer metabolik faaliyetler için
kullandıkları enerjinin bir kısmı ise ısı olarak kaybedilir. Hayvanlar enerjinin bir kısmını büyüme ve üre-
me için kullanır. Üreticilerin biyokütlesinin tamamı yenilemeyeceği için enerji kaybı söz konusu olur.
Ayrıca üreticilerin biyokütlelerinin tamamı tüketicilerin yapısına katılmaz. Karasal ekosistemlerde trofik
düzeylerin sahip olduğu biyokütle üreticilerden tüketicilere doğru giderek azalır. Bataklıkta yapılan bir
çalışmaya göre aşağıdaki biyokütle piramidi elde edilmiştir (Görsel 3.22).

2
Kuru Kütle (g/m ) Trofik Düzey

1.5 g/m 2 ÜÇÜNCÜL TÜKETİCİLER

11 g/m 2 İKİNCİL TÜKETİCİLER

37 g/m 2 BİRİNCİL TÜKETİCİLER

809 g/m 2
ÜRETİCİLER

Görsel 3.22: Biyokütle piramidi

Bir trofik düzeyden bir sonraki trofik düzeye enerjinin toplam aktarımına ekolojik verim denir. Be-
sin zincirinin üst basamağında bulunan insan, güneş enerjisini kimyasal bileşiklere dönüştüren bitkileri
besin olarak tükettiği gibi hayvanları da besin olarak tüketir. Otçulların tüketilmesi, insanlara önemli bir
enerji kaynağını kullanma imkânı sağlar.

1. Çevrenizden seçeceğiniz bir ekosistemde üretici, tüketici ve ayrıştırıcıların
ARAŞTIRMA 2. Bir ekosistemde ayrıştırıcıların yok olmasından üretici ve tüketicilerin nasıl
madde ve enerji akışındaki rollerini inceleyiniz.

etkileneceğini sınıfta tartışınız.
Ekler bölümünde verilen öğrenci öz ve akran değerlendirme formlarını doldurunuz.
Araştırma raporu değerlendirme formunu dikkate alınız.

Karekod 3.2: Ekosistemde madde ve enerji akışı

BİYOLOJİ 10 154