Page 47 - Biyoloji 10 | 3.Ünite

2 GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN GÜNCEL ÇEVRE SORUNLARI VE İNSAN

BÖLÜM

Karbon Ayak İzi

Kurum veya bireylerin ulaşım, ısınma, elektrik
tüketimi vb. tüm yaşamsal faaliyetlerinde atmosfe-
re verilen toplam karbondioksit ve diğer sera gaz-
larının salınım miktarına karbon ayak izi denir.
Karbon ayak izi, bu süreçlerde yıllık oluşan birim
karbondioksit (ton ya da kg) cinsinden ölçülür. İhti-
yaçların karşılanabilmesi için atılan her adım enerji
gerektirir. Bu enerjinin kullanımı sırasında atmos-
fere sera gazlarının salınımı gerçekleşir. Kullanılan
enerjinin yarısının fosil kaynaklı olduğu düşünülür-
se enerjiyi verimli ve akılcı kullanmak dünyanın ge- Görsel 3.39: Rüzgâr ve güneş enerjijsi panelleri
leceği için büyük önem taşımaktadır. Fosil yakıtların
kaynağı yeryüzünde sınırsız değildir. Bu nedenle güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi ve jeotermal enerji
gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek gerekir (Görsel 3.39). Yenilenebilir enerji kaynakla-
rına güneş, rüzgâr, jeotermal, hidroelektrik, biyoenerji ve okyanus enerjisi örnek olarak verilebilir.
Kaynakların kullanımında bilinçli olmak ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelimi teşvik etmek,
gelecek nesillere karşı insanlığın sorumlulukları arasında yer alır.
Türkiye’nin toplam ekolojik ayak izinde en büyük pay %46 ile karbon ayak izine aittir. Türkiye’de,
2017 yılından itibaren yeni binaların yıllık enerji ihtiyacının en az %20’sinin yenilenebilir enerji kaynak-
larından temin edilmesi planlanmaktadır.

Ekolojik, su ve karbon ayak izi uygulamaları
Ekolojik, su ve karbon ayak izini küçültmek için çözüm önerileri
Bireysel ekolojik, su ve karbon ayak izlerinizi bölüm sonunda verilen örneklerden yararlanarak
hesaplayınız. Yerel bağlamda ekolojik, su ve karbon ayak izlerini küçültmek için uygulanabilecek
çözüm önerilerini araştıınız. Yeni çözüm önerileri geliştiriniz, sınıf ve okul panolarında paylaşınız.
Ekler bölümünde verilen öğrenci öz ve akran değerlendirme formlarını doldurunuz.
Araştırma raporu değerlendirme formunu dikkate alınız.

3.2.3. YEREL VE KÜRESEL BAĞLAMDA ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN ÖNLENMESİ

İnsan sürekli artan çevre sorunlarıyla karşı karşıya kalır. Birçok canlı türünün nesli tükenmiş ya da
tükenmek üzeredir. Yaşamın sürekliliği için gerekli olan doğal kaynaklar; hızla kirlenmekte, azalmakta
ya da yok olmaktadır. Bu sürekli bozulma ve tükenme, nüfus artışıyla beraber daha da hızlanır. Yeryü-
zündeki yaşam, birbiriyle iç içe geçmiş parçalardan oluşan büyük bir sistemin ürünüdür. Bu parçalardan
herhangi birinin zarar görmesi sistemdeki diğer parçaları da etkiler.

Yerel ve Küresel Bağlamda Çevre Kirliliğinin Önlenmesi için Yapılan Çalışmalara Örnekler

TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu), Türkiye’deki başarılı projeleri liste-
lemiştir. Bu listedeki başarılı örneklerden birisi de Türkiye’de ilk kez delikli elyaf membran üretimi için
laboratuvar araştırmasıdır. İlgili firmanın kimya alanındaki bu projesi 2011-2013 yılları arasında gerçek-
leştirilmiştir. Projenin yatırım maliyeti 35 milyon dolar olup Türkiye’deki çevreci ürün tasarımlarına örnek

BİYOLOJİ 10
181