Page 35 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

1.1.4. SİNİR SİSTEMİNİN SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

Sağlıklı bir yaşam, sağlıklı işleyen bir sinir sistemiyle mümkündür. Sağlıklı işleyen bir sinir sistemi için
sağlıklı beslenmeye önem verilmelidir. Vücuttaki diğer hücreler gibi beyin hücreleri de besine ihtiyaç du-
yar. Sinir sistemi ve beyin hücrelerinin gelişimi, anne karnında başladığından gebelik süresince annenin
beslenmesine dikkat etmesi gereklidir. Bu dönemde folik asitin (B vitamini) yeterince alınmaması beyin
⁹
gelişimini olumsuz etkiler.
Sinir sistemi sağlığını korumak için B grubu vitaminler önemlidir. Bu vitaminlerin eksikliğinde dep-
resyon, dikkat eksikliği, unutkanlık gibi durumlar görülebilir. Deniz ürünleri gibi omega 3 asidince zengin
besinlerin tüketilmesi de beyin faaliyetlerini artırır, unutkanlığı önler. E vitamini de yaşlanmanın olumsuz
etkilerini ortadan kaldırır. Sinir sisteminin sağlığını korumak için alkol kullanımından, işlenmiş gıdalardan,
aşırı tuz ve şeker tüketiminden uzak durulması gerekir.
Geç yatmak ve az uyumak sinir sistemi faaliyetlerini olumsuz etkiler. Sağlıklı ve verimli öğrenme faa-
liyetleri için düzenli ve yeterli uyku önemlidir. Beyin uyurken de aktif olduğundan bilgileri ayıklama, te-
mizleme ve kaydetme işini uyku sırasında gerçekleştirir. Bazı hormonlar uyku sırasında salgılandığından
düzensiz ve yetersiz uyku, bu hormonların faaliyetlerini bozar.
Spor yaparken salgılanan endorfin hormonu kişinin kendini daha mutlu hissetmesini sağlar. Düzenli
spor yapmak stresin olumsuz etkilerini ortadan kaldırır. Ayrıca boş zamanların kişiyi mutlu eden etkinlik-
lerle değerlendirilmesi zihinsel faaliyetleri de olumlu etkiler.

Alzheimer, genellikle 60 yaş ve üzerinde tam bilinmeyen nedenlerle ortaya çıkar. Sağlıklı be-
yin yapısının bozulmasıyla zamanla zihinsel ve sosyal yetenekler kaybolur. Alzheimer'in ortaya
çıkmasında genetik faktörler kadar kafa travması da etkilidir. Rahatsızlığın en belirgin özelliği,
ilerleme durumuna bağlı olarak hastaların olayları hatırlayamaması, aile fertlerini tanıyamama-
sı, onlara şüphe ve korkuyla bakması, kendi kişisel bakım ve ihtiyaçlarını karşılayamamasıdır.
Alzheimer rahatsızlığından korunmak için E vitamini içeren besinler tüketmeye dikkat edil-
melidir. Çalışmalar E vitamini kullanılmasının Alzheimer riskini düşürdüğünü ve bilinçte bozul-
OKU DEĞERLENDİR
mayı azalttığını ortaya çıkarmıştır. E vitamini vücut tarafından kullanılan ve en iyi bilinen antiok-
sidandır. Genellikle bitkisel yağlar, yumurta, balık, yeşil yapraklı sebzeler, taneli tahıllar ve kuru
baklagiller gibi yiyeceklerde bulunur. Günlük alınan fruktoz seviyesi azaltılmalı, kanda insülin
seviyesine dikkat edilmelidir. Düzenli spor yapmak, kitap okumak, yeni bilgiler öğrenmek, bul-
maca çözmek gibi zihinsel egzersizler de Alzheimer rahatsızlığından korunmak için önemlidir.

Aşağıdaki soruları yukarıdaki metne göre yanıtlayınız.

a) Sinir sistemi rahatsızlığı olan Alzheimer’ın ortaya çıkmasında etkili olan çevresel
faktörler nelerdir?

b) Her yaştan bireyin her gün yeni bir bilgi öğrenmesinin sinir sisteminin sağlıklı
yapısının korunmasında ne gibi fonksiyonu olabilir?

c) Alzheimer’dan korunmak için nelere dikkat edilmelidir?

ç) Araştırmalar tütün mamulleri kullanan bireylerde vitaminlerin emiliminin
azaldığını göstermektedir. Buna göre tütün mamulleri kullanan bireylerin
Alzheimer ve diğer sinir sistemi rahatsızlıklarına yakalanma riskinin niçin daha
fazla olduğunu açıklayınız.

47