Page 33 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Alzheimer

Çeşitli sebeplerle asetilkolin adlı nörotransmitter madde beyinde azalır. Hafıza faaliyetleri bozulur. Bey-
nin bellekle ilgili yapılarında konuşma, anlama, plan yapma gibi beceriler giderek bozulur. Hastalar, zamanı
ve mekânı tespit etmekte zorlanır. Aile bireylerini ve adreslerini hatırlayamazlar. Bu tür hastalarda sinir
nöbetleri görülür. Bu hastalığa kalıtsal faktörler, beyinde proteinlerin birikimi, beyin hücrelerinin yaşa bağlı
ölümü, kimyasal maddelere maruz kalma, yoğun stres ve depresyon gibi faktörler sebep olmaktadır.
Tedavide erken teşhis, hastalığın seyrini olumlu etkiler. Hastalığa yakalanmamak için sağlıklı beslenme-
ye, düzenli egzersiz yapmaya önem verilmeli, stresten ve bağımlılık yapıcı maddelerden uzak durulmalıdır.

Parkinson
Alzheimer hastalığından sonra yetişkinlerde en sık görülen
sinir sistemi rahatsızlığıdır. Sinir hücrelerinde oluşan tahribat
sonucu dopamin maddesinin beyin sapındaki hücrelerde azal-
masıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Hareketlerde yavaşlama,
denge kaybı, titreme, eklemlerde katılık, motor nöron faaliyet-
lerinde bozulma, konuşma güçlüğü, yüz mimiklerinde azal-
ma gibi belirtiler görülür (Görsel 1.1.35). Son yıllarda yapılan
çalışmalar doğa yürüyüşleri gibi fiziksel aktivitelerin ve temiz
havanın beyinde yeni sinir ağı oluşturduğunu ve kan akışında
değişiklikler yaptığını ortaya koymuştur. Bu durum Parkinson
hastalığının etkilerini azaltmaktadır. Parkinson genellikle yaşlı
bireylerde ortaya çıkmaktadır.

Epilepsi (Sara)
Beynin normal elektriksel aktivitesinin bozulması sonucu
oluşan bir hastalıktır. Sara nöbeti geçiren hastada geçici bilinç Görsel 1.1.35: Parkinson hastası
kaybı, titreme, ağızda köpük oluşumu gibi belirtiler meydana
gelebilir. Beyin tümörü, merkezî sinir sistemi enfeksiyonları, beyin dokusunda ve damarlarda oluşan gelişim
bozuklukları ve genetik nedenler epilepsiye sebep olabilir.
16 yaş altı çocuklarda ve 65 yaş üstü yetişkinlerde görülme sıklığı yüksek olan, tedavi edilebilen bir has-
talıktır. MR, tomografi, EEG gibi beyin görüntüleme cihazları sinir sistemi hastalıklarını teşhis etmek için
kullanılır. Beyne takılan beyin pilleriyle hastalık belirtileri kontrol altına alınabilir.

Depresyon
Depresyon duygusal, zihinsel ve bedensel bazı belirtilerle kendisini gösteren ciddi ama tedavi edilebilir
bir ruhsal rahatsızlıktır. En belirgin özelliği uykuda, iştahta ve enerjide azalma görülmesidir. Depresyondaki
kişi duygusal açıdan mutsuz, karamsar ve ümitsizdir. Eskiden severek yaptığı şeylerden keyif almaz, kendini
hüzünlü ve yalnız hisseder. Kendisine ve çevresine ilgisi azalır. İç sıkıntısı, huzursuzluk gibi duygular ön
plana çıkar. Bu duygular aylarca sürebilir ve bu durum kişinin zihinsel faaliyetlerini, genel sağlığını olumsuz
etkileyebilir.
Depresyondan kurtulmak için yapılacak ilk şey günlük faaliyetleri artırmaktır. Zamanı daha iyi kullana-
bilmek için yapılacak işleri planlamak yararlı olacaktır. Olumsuz düşünmek yerine hayatın olumlu yönle-
rine odaklanmak kişiyi depresyona karşı koruyabilir. Depresyon, mevcut tedavilerin en etkili olduğu sinir
sistemi rahatsızlığıdır. Bu nedenle depresyondaki bireylerin profesyonel destek almaları da önemlidir.

45