Page 28 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

İNSAN FİZYOLOJİSİ
2. Öz (Medulla) hormonları: Böbrek üstü bezinin öz bölgesinden adrenalin ve noradrenalin hormon-
ları salgılanır.

Adrenalin (Epinefrin): Stres durumlarında enerji üretimini ve kullanımını sağlar. Algılanan tehlike karşısında
kalp atımını hızlandırır, kan basıncını yükseltir, göz bebeklerini büyütür. Buna bağlı olarak oksijen tüketimi-
ni artırır. Beyne, kasa ve kalbe giden kan damarlarını genişletip diğer organlara giden damarları ise daraltır.
Karaciğerde glikojenin glikoza dönüşümünü sağlar ve böylece kan glikozunu artırır. Bu fizyolojik değişimler
vücudun strese karşı “Savaş ya da kaç!” yanıtıdır. Adrenalin ayrıca sindirim sistemi faaliyetlerini yavaşlatır.

Nöradrenalin (Nörepinefrin): Adrenaline benzer etkileri vardır. Nöradrenalin, kılcal damarları daraltır ve
kan basıncını artırır. Kalp atışlarını hızlandırır. Karaciğerde depo glikojenin glikoza dönüşmesini başlatır. Böy-
lece artan enerji ihtiyacını sağlar. Vücut ısısını artırır.

İnsülin
Pankreas Bezi ve Salgıladığı
İnsülin hücrelere Hormonlar
Pankreas glikoz girişini
kolaylaştırır. Pankreas midenin arka kıs-
mında yer alır. Pankreas, hem iç
Karaciğer salgı (hormon) hem de dış salgı
(enzim) üreten karma bir bezdir.
Glikoz Pankreasın Langerhans adacıkla-
rından insülin ve glukagon hor-
Glikojen Hücreler monları üretilir ve kana salgılanır.

Kandaki yüksek İnsülin: Kandaki glikozun özel-
glikoz seviyesi likle iskelet kası hücrelerine girişi-
ni kolaylaştırır. Nöronlarda gliko-
zun hücre içine girişi insülinden
Kandaki normal glikoz seviyesi bağımsızdır. Ayrıca glikojen ve
yağ yapımını uyarır. Bu süreçler-
le kan glikoz seviyesini düşürür.
Aminoasit emilimini uyararak
protein sentezini etkiler.
Glikoz Kan damarı
Glukagon: Glikojen yıkımını
uyarır. Özellikle açlık durumunda
Kandaki düşük karaciğerdeki glikojenin yıkımını
glikoz seviyesi
sağlayarak kan glikoz düzeyini
artırır. Yağ dokusunda yağ yıkı-
Glikoz
mını ve karaciğerde karbonhidrat
olmayan maddelerden glikoz sen-
Glikojen tezini uyarıcı etkisi vardır.
İnsülin ve glukagon, kan gli-
koz seviyesini zıt etki yaparak dü-
zenler (Görsel 1.1.29).
Pankreas

Glukagon

Görsel 1.1.29: Kandaki şeker seviyesinin düzenlenmesi
40