Page 26 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

İNSAN FİZYOLOJİSİ
Tiroit Bezi ve Salgıladığı Hormonlar

Tiroit bezi (Görsel 1.1.25) gırtlak üzerinde iki loblu bir bezdir. Tiroit
bezinden salgılanan hormonlar, tiroksin ve kalsitonindir.
Tiroit bezi
Tiroksin: Tiroit bezinin tiroksin hormonu TSH etkisiyle salgılanır. Tiroksi-
nin yapısında iyot bulunur. Tiroksin tüm hücrelerde tüketilen oksijen mik- Soluk
tarını artırarak metabolizmayı hızlandırır. Çocukluk dönemindeki eksikliği, borusu
zekâ geriliğine ve boy kısalığına yol açar. Bu hastalığa kretenizm adı veri-
lir. Yetişkinlik dönemindeki eksikliği guatr olarak bilinen hastalığa yol açar.
Deniz ürünleriyle beslenmek ve iyotlu tuz kullanmak bu eksikliği önlemede
etkilidir. Görsel 1.1.25: Tiroit bezi

Kalsitonin: Kanın kalsiyum düzeyini ayarlar. Bu hormon kandaki fazla kalsiyumun kemiklere geçmesini
ve kemikte depolanmasını sağlar. Böbreklerden kalsiyum geri emilimini azaltır. Böylece idrarla kalsiyu-
mun daha fazla atılmasını sağlar. Kanda kalsiyum miktarı artarsa kalsitonin salgısı da artar. (Görsel 1.1.26).

Paratiroit Bezi ve Salgıladığı
Kalsitonin Hormon
Tiroit bezi
Paratiroit bezi, tiroit bezi yü-
zeyine yerleşmiş bezelye büyük-
lüğünde dört küçük bezdir. Bezin
Bağırsaklardan Ca tek hormonu olan parathormon,
+2
Kemikte Ca emilimi azaltılır.
+2
depolanır. kan kalsiyum düzeyini artırıcı etki
yapar. Kan kalsiyum değeri düştü-
Böbreklerden Ca ğünde devreye girer. Parathormon,
+2
emilimi azaltılır. kemik yıkımını ve böbreklerden
Kanda kalsiyum kalsiyumun geri emilimini artırır.
seviyesi yükselince Parathormon karaciğerde ve böb-
reklerde D vitaminini aktifeştirir.
Kanda normal kalsiyum seviyesi Ayrıca D vitaminin varlığında ba-
ğırsaklardan kalsiyum emilimini
artırır. Kan kalsiyum düzeyi yükse-
lir ve normal seviyesine ulaşır, pa-
rathormon salgısı azalır. Herhangi
Kalsiyum Kan damarı
bir nedenle kan kalsiyum değeri
Kanda kalsiyum normal seviyesinden yükseldiğinde
seviyesi düşünce kalsitonin devreye girer ve etkisini
Kalsiyum gösterir. Bu iki hormon kan kalsi-
Bağırsaklardan Ca
+2
emilimini artırır. yum seviyesini zıt etki (feedback)
Vitamin D yaparak düzenler.

Böbreklerden Ca
+2
Kemiklerde Ca emilimi artırılır.
+2
yıkımı uyarılır.
Paratiroit bezi
Parathormon

Görsel 1.1.26: Kalsitonin ve parathormon etkileşimi
38