Page 25 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Lüteinleştirici Hormon (LH): Dişi bireylerde FSH etkisiyle uyarılan
folikül kesesinden yumurtanın serbest bırakılmasını (ovulasyonu)
sağlar. LH sayesinde yumurtlama sonunda folikül kesesi yağ depola- Önemli !
yarak korpus luteum (sarı cisim) denilen bir yapıya dönüşür. Korpus FSH ve LH, gonadları (yumur-
luteum progesteron ve östrojen hormonlarını salgılar. Erkek birey- talık ve testisleri) uyardığından
lerde ise testislerden testosteron salgılanmasıyla sperm oluşumunun isimlendirilirler.
Gonadotropinler olarak
tamamlanmasını ve spermlerin olgunlaşmasını sağlar.

Prolaktin (PRL): Gebelikte süt bezlerinin büyümesini ve süt sente-
zinin uyarılmasını sağlar. Prolaktinin işlevi erkeklerde bilinmemekle
birlikte aşırı salınımı iktidarsızlığa neden olur.

Büyüme Hormonu [STH (Somatotropin)]: Özellikle kemiklerde olmak üzere tüm vücutta büyümeyi ve
metabolizmayı uyarır. Protein sentezini ve yağ depolanmasını artırır. Çocukluk döneminde aşırı salgılan-
ması devliğe; az salgılanması hipofiz cüceliğine yol açar. Yetişkinlik döneminde fazla salgılanması eldeki,
ayaktaki ve yüzdeki kemiklerin aşırı büyümesine (akromegali) yol açar.

Melanosit Uyarıcı Hormon (MSH): Deri renginin kontrolünde etkili olur. Deride bulunan melanosit
hücreleri tarafından melanin sentezinin artırılmasını sağlar. Bu hormonun yağ metabolizmasıyla ilgili
işlevi de vardır.

Adrenokortikotropik Hormon (ACTH): Böbrek üstü bezlerinin kabuk bölümünü (adrenal korteks)
uyararak bu bölgenin ilgili hormonları salgılamasını sağlar.

Tiroit Uyarıcı Hormon (TSH): Tiroit bezini uyararak metabolizma hızını artıran tiroksin hormonları-
nın salınımını sağlar.

2. Arka lobdan salgılanan hormonlar: Hipofizin arka lobundan salgılanan hormonlar, hipotalamusta
üretilir. Bunlar antidiüretik hormon ve oksitosindir. Bir sinir sistemi bölümü olan hipotalamusun ürettiği
bu hormonlar, nörohormon olarak tanımlanır. Bu hormonlar hipotalamustan nöronların aksonlarıyla
hipofizin arka lobuna iletilir. Daha sonra salgılanmak üzere hipofizin arka lobunda depolanır.

Antidiüretik hormon (ADH): Böbrek kanallarından suyun geri emilimini sağlayarak kanın ozmotik
dengesini korur. Bu hormon eksik salgılanırsa idrar çok miktarda ve seyreltik oluşur. ADH hormonunun
yetersiz salglanmasına bağlı olarak böbreklerden suyun geri emilimi azalır ve idrar miktarı artar. Sık
idrara çıkma diyabet hastalarında da görülen bir durumdur. Ancak ADH eksikliğinde idrarda glikoza
rastlanmaz. Bu nedenle bu rahatsızlığa şekersiz şeker hastalığı denir. ADH'ın kan damarlarını daraltarak
kan basıncını artırma görevi de vardır.

Oksitosin: Dişilerde doğum sırasında rahim kaslarının ritmik kasılmalarını düzenler, doğumu sağlar. Süt
bezlerinden süt salgılanmasını ve sütün boşaltılmasını sağlar. Annelik güdüleri üzerinde etkilidir. Doğu-
mun başlatılabilmesi için gebelere suni olarak oksitosin hormonu verilebilir. Oksitosin rahim kaslarının
kasılıp gevşemesini sağladığı için suni doğum sancısı oluşturur ve doğumu başlatır. Oksitosinin erkekler-
de ve gebe olmayan dişilerde fonksiyonu açık değildir.

37